Minister nauki i szkolnictwa wyższego Marcin Kulasek zapowiedział, że po zakończeniu wojny w Ukrainie Polska będzie mogła przesunąć część środków przeznaczanych obecnie na obronność na rozwój nauki i badań. Wypowiedź padła podczas obrad Rady ds. Konkurencyjności (COMPET) w Brukseli, którym przewodniczył w ramach Polskiej Prezydencji w Radzie UE. Polska wciąż odstaje od unijnego celu, wydając na badania jedynie 1,5 procent PKB wobec unijnego celu 3 procent

– Polska graniczy z agresorem, który napadł na Ukrainę. (…) Musimy i chcemy wydawać więcej pieniędzy na modernizację polskiej armii, bo ona również broni Unię Europejską. (…) Ale wszyscy marzymy o tym, żeby ta wojna jak najszybciej się skończyła i część z tych pieniędzy pewnie będzie łatwiej przekazać m.in. na badania i na rozwój – powiedział Kulasek, który przewodniczył spotkaniu szefów resortów nauki państw UE.

Polska w ciągu ostatnich 10 lat znacząco zwiększyła wydatki na naukę, osiągając jeden z najwyższych wzrostów w UE. Jednak z 1,5 procent PKB przeznaczanego na badania w 2023 roku, kraj plasuje się na 13 miejscu wśród 27 państw Unii, daleko za unijną średnią 2,2 procent PKB. Cel 3 procent PKB na naukę osiągnęło tylko pięć krajów: Szwecja, Belgia, Austria, Niemcy i Finlandia, podczas gdy Łotwa, Bułgaria, Cypr, Malta i Rumunia przeznaczają na ten cel mniej niż 1 procent PKB.

Pozostajemy w tyle za USA

Komisarka UE ds. badań i innowacji Ekaterina Zachariewa podkreśliła, że unijny cel 3 procent PKB obejmuje zarówno środki publiczne, jak i prywatne. W 2023 roku sektor publiczny w UE odpowiadał za 30 procent wydatków na naukę, podczas gdy blisko 60 procent pochodziło z kapitału prywatnego. Jednak pod względem inwestycji prywatnych UE pozostaje w tyle za USA, gdzie firmy wydały na badania ponad 600 miliardów euro, w porównaniu do 253 miliardów euro w UE.

– Jesteśmy bardzo blisko naszych głównych konkurentów w zakresie wydatków publicznych, ale mamy przynajmniej dwa razy mniej niż nasi główni konkurenci w zakresie wydatków prywatnych. Dlatego trzeba stworzyć odpowiednie instrumenty, aby zachęcić sektor prywatny do inwestycji – stwierdziła Zachariewa.

Polski budżet na 2025 rok przewiduje rekordowe 186,6 miliardów złotych na obronność, co stanowi 4,7 procent PKB.

Minister Kulasek widzi w zakończeniu wojny szansę na przesunięcie części tych środków na naukę, co mogłoby zbliżyć Polskę do unijnego celu 3 procent PKB i wzmocnić konkurencyjność kraju w dziedzinie badań i innowacji.

Źródło: PAP