Polska przywróciła tymczasowe kontrole graniczne na granicach z Niemcami i Litwą od 7 lipca 2025 roku, aby ograniczyć niekontrolowane przepływy migrantów. Kontrole, prowadzone wyrywkowo przez Straż Graniczną przy wsparciu policji i WOT, potrwają do 5 sierpnia z możliwością przedłużenia. Decyzja wynika z zaostrzonej polityki Niemiec i wzrostu migracji przez Litwę.
Od północy 7 lipca 2025 roku Polska wprowadziła tymczasowe kontrole graniczne na granicach z Niemcami i Litwą, które potrwają do 5 sierpnia – poinformowała PAP. Decyzja, ogłoszona przez premiera Donalda Tuska, jest odpowiedzią na rosnącą presję migracyjną, szczególnie w kontekście zaostrzonej polityki azylowej Niemiec i wzrostu nielegalnych przekroczeń granicy przez Litwę. Kontrole mają charakter wyrywkowy i są zgodne z Kodeksem granicznym Schengen.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA), opublikowanym 3 lipca 2025 roku w Dzienniku Ustaw, kontrole obejmują:
- Granicę polsko-niemiecką: 52 przejścia graniczne, w tym 16 punktów stałej kontroli (41 drogowych, 8 kolejowych, 3 rzeczne).
- Granicę polsko-litewską: 13 przejść granicznych, w tym 2 punkty stałej kontroli (Budzisko i Ogrodniki) oraz jedno przejście kolejowe (Trakiszki).
Kontrole są prowadzone selektywnie, głównie na wjeździe do Polski, przez 1800 funkcjonariuszy Straży Granicznej, wspieranych przez policję, Żandarmerię Wojskową i Wojska Obrony Terytorialnej. Funkcjonariusze skupiają się na busach, samochodach przewożących więcej osób oraz pojazdach z przyciemnionymi szybami. – Nie będzie to kontrola jak przed Schengen, bez szlabanów czy zasieków. Sprawdzamy dokumenty i bagażniki wytypowanych pojazdów na podstawie analizy ryzyka – wyjaśnił ppor. Konrad Szwed z Komendy Głównej Straży Granicznej.
Kierowcy muszą posiadać ważny dowód osobisty lub paszport (aplikacja mObywatel nie wystarczy). Przekroczenie granicy w miejscu niedozwolonym grozi grzywną 500 zł (art. 49a Kodeksu wykroczeń) lub poważniejszymi konsekwencjami (art. 264 par. 2 Kodeksu karnego).
Przyczyny przywrócenia kontroli
Od 8 maja 2025 roku Niemcy zaostrzyły politykę azylową, odmawiając przyjmowania wniosków o ochronę międzynarodową od migrantów przybywających z innych państw UE, co skutkuje odsyłaniem ich do Polski (ok. 1300 osób od maja). Niemcy utrzymują kontrole na granicy z Polską od października 2023 roku, przedłużone do 15 września 2025 roku.
Od 1 stycznia do 29 czerwca 2025 roku liczba zatrzymanych migrantów na granicy polsko-litewskiej wzrosła ponad dwukrotnie (z 183 do 412), osiągając poziom zbliżony do całego 2024 roku (432). Służby litewskie odnotowały trzykrotny wzrost presji migracyjnej, głównie obywateli państw afrykańskich. Choć presja na granicy polsko-białoruskiej spadła o 30% (15 022 próby nielegalnego przekroczenia w 2025 roku), migranci kierują się przez Litwę i Łotwę. Około 850 z 4600 nielegalnych wjazdów do Niemiec z Polski w 2025 roku dotyczyło osób podróżujących przez Białoruś.
Premier Tusk podkreślił, że kontrole są konieczne, by ograniczyć niekontrolowane przepływy migrantów i zweryfikować podstawy prawne przyjmowania migrantów odsyłanych przez Niemcy. – Polska pozostaje zwolennikiem Schengen, ale potrzebna jest symetria działań sąsiadów – powiedział, zapowiadając możliwość przedłużenia kontroli, jeśli Niemcy utrzymają swoje obostrzenia.
Organizacja ruchu
Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) wprowadziła zmiany w organizacji ruchu na 14 przejściach granicznych, w tym zwężenia pasów i ograniczenia prędkości (30-50 km/h). Kierowcy proszeni są o ostrożność i planowanie podróży z wyprzedzeniem.
Decyzja rządu spotkała się z poparciem 74,9% Polaków według sondażu SW Research (1-2 lipca 2025), szczególnie wśród mieszkańców mniejszych miast i osób o średnich dochodach. Krytycy, jak minister spraw zagranicznych Litwy Kestutis Budrys, wskazują, że kontrole mogą utrudniać swobodny przepływ osób, choć Litwa deklaruje współpracę. W Niemczech decyzja Polski jest postrzegana jako wyzwanie dla strefy Schengen.
Na granicy polsko-niemieckiej pojawiły się osoby związane z Ruchem Obrony Granic, które deklarują wsparcie dla służb, choć MSWiA podkreśla, że działania takich grup są monitorowane, a przypadki łamania prawa przekazywane do prokuratury.
Polska wcześniej przywracała kontrole na granicach Schengen, m.in. podczas Euro 2012, szczytów klimatycznych (2013, 2018), Światowych Dni Młodzieży (2016), pandemii COVID-19 oraz w 2023 roku na granicy ze Słowacją z powodu migracji bałkańskiej. W 2025 roku wprowadzono też kontrole weterynaryjne z powodu pryszczycy.
Wiceszef MSWiA Czesław Mroczek zapowiedział możliwość przedłużenia kontroli po 5 sierpnia, jeśli sytuacja migracyjna tego wymaga. Minister Tomasz Siemoniak podkreślił, że Polska zniosłaby kontrole, gdyby Niemcy zakończyły swoje. – Działamy w zgodzie z prawem UE, walcząc z nielegalną migracją – zapewnił.
Źródło: PAP / TVN24
