Gdyńska firma SpaceForest, niczym mityczny Perun władający piorunami, szykuje się do podboju kosmosu. Kluczowy test silnika SF-1000 potwierdził gotowość rakiety suborbitalnej Perun do lotów na wysokość 150 km.
W sercu Pomorskiego Parku Naukowo-Technologicznego w Gdyni rodzi się polska odpowiedź na globalny wyścig kosmiczny. Firma SpaceForest, założona w 2012 roku, przekształciła pasję do rakiet w zaawansowany projekt suborbitalnej rakiety Perun. Ta 11-metrowa konstrukcja, napędzana ekologicznym silnikiem hybrydowym SF-1000, ma szansę wprowadzić Polskę do grona liderów lotów suborbitalnych. Projekt Perun, wspierany przez Europejską Agencję Kosmiczną (ESA) w ramach programu Boost!, to nie tylko technologiczne osiągnięcie, ale i symbol ambicji młodego polskiego sektora kosmicznego, który w 2023 roku wygenerował przychody rzędu 1,2 miliarda zł.
Kluczowym krokiem na tej drodze był test silnika SF-1000 przeprowadzony 4 sierpnia 2025 roku na poligonie w Ustce. Próba, trwająca 46 sekund, potwierdziła niezawodność i wydajność jednostki napędowej, otwierając drzwi do jesiennego lotu testowego. Perun, zdolny do wynoszenia 50 kg ładunku na wysokość 150 km, może zrewolucjonizować badania w mikrograwitacji i otworzyć nowe możliwości dla nauki i biznesu.
Hybrydowe serce rakiety Perun
Silnik SF-1000 to technologiczne serce rakiety Perun, oparte na hybrydowym napędzie łączącym ciekły podtlenek azotu jako utleniacz i stałą, zmodyfikowaną parafinę jako paliwo. Ta ekologiczna kombinacja, w przeciwieństwie do tradycyjnych silników na paliwa ciekłe czy stałe, zapewnia mniejszą toksyczność i niższe koszty eksploatacji.
Silnik generuje impuls całkowity na poziomie 1,1 MNs, umożliwiając rakiecie osiągnięcie prędkości do 1,5 km/s – wystarczającej dla lotów suborbitalnych, ale nie orbitalnych. Jego konstrukcja, oparta na materiałach kompozytowych CFRC i ablacyjnych, zapewnia odporność na ekstremalne temperatury i ciśnienie.
Test kwalifikacyjny z 4 sierpnia 2025 roku, przeprowadzony na Centralnym Poligonie Sił Powietrznych w Ustce, trwał 46 sekund i potwierdził stabilność SF-1000 w rygorystycznych warunkach. Silnik przeszedł próby mechaniczne, termiczne, ciśnieniowe i wibracyjne, symulujące stres lotu kosmicznego.
Kluczowym elementem był system sterowania wektorem ciągu (TVC), który pozwala na precyzyjne korygowanie trajektorii poprzez niewielkie wychylenia ciągu. TVC, wykorzystujący zaawansowane dysze gazodynamiczne, jest niezbędny dla startów z platform morskich, gdzie stabilność lotu w zmiennych warunkach wiatrowych i morskich ma kluczowe znaczenie. Test dostarczył danych, które umożliwią dalszą optymalizację silnika przed planowanym lotem jesienią 2025 roku.
Rakieta Perun to największa polska konstrukcja suborbitalna, mierząca 11 metrów długości i 45 cm średnicy, z masą startową około 970 kg. Wyposażona w silnik SF-1000, jest zdolna do wynoszenia ładunków o masie do 50 kg na wysokość 150 km, przekraczając linię Kármána (100 km), uznawaną za umowną granicę kosmosu.
Perun wyróżnia się hybrydowym napędem, który łączy bezpieczeństwo paliw stałych z regulacją ciągu paliw ciekłych, oraz systemem odzyskiwania opartym na spadochronach, umożliwiającym co najmniej pięć lotów jednym egzemplarzem. Taka konstrukcja minimalizuje koszty i czyni Perun konkurencyjnym na rynku komercyjnych lotów suborbitalnych.
Dotychczasowe osiągnięcia potwierdzają potencjał rakiety. W czerwcu 2023 roku Perun wzniósł się na wysokość 22 km, a w październiku na 12 km, testując systemy sterowania, odzyskiwania i bezpieczeństwa. Choć nie osiągnięto wtedy planowanego pułapu 50 km z powodu drobnych anomalii, próby dostarczyły kluczowych danych, które pozwoliły ulepszyć algorytmy sterowania i konstrukcję silnika.
Perun jest projektowany jako platforma do badań w mikrograwitacji, testowania technologii kosmicznych i wynoszenia mikroładunków, takich jak CubeSaty. Jego uniwersalność i niski koszt – szacowany na 5 tysięcy dolarów za kg ładunku – czynią go atrakcyjnym dla uniwersytetów, instytutów badawczych i firm komercyjnych.
Gotowość do kolejnego startu z Ustki
Centralny Poligon Sił Powietrznych w Ustce, zlokalizowany nad Bałtykiem, pozostaje kluczowym miejscem testów rakiety Perun. Jesienią 2025 roku SpaceForest planuje kolejny lot testowy, który zintegruje model lotny silnika SF-1000 z pełnym systemem nośnym.
Próba będzie miała na celu weryfikację wszystkich podsystemów – od sterowania wektorem ciągu (TVC) po system odzyskiwania i komunikację w czasie rzeczywistym dzięki autonomicznemu systemowi RASEL. Start z Ustki, wsparty ulepszonymi procedurami bezpieczeństwa i współpracą z dowództwem poligonu, ma potwierdzić gotowość Peruna do osiągania pułapu 50 km i wyższych.
Polska rakieta w europejskim wyścigu
SpaceForest nie ogranicza się do polskich poligonów – Perun szykuje się do międzynarodowych misji, które umocnią pozycję Polski w sektorze kosmicznym. W lipcu 2025 roku firma podpisała umowę z EuroSpaceport, wspierającym ESA portem kosmicznym, na start z platformy morskiej na Morzu Północnym u wybrzeży Danii w drugiej połowie 2026 roku.
Będzie to pierwsza w historii demonstracja polskiej rakiety startującej z platformy pływającej, co wymaga zaawansowanych technologii stabilizacji i komunikacji. Kilka dni później SpaceForest zawarło porozumienie z Atlantic Spaceport Consortium na lot z wyspy Santa Maria na Azorach w pierwszej połowie 2026 roku. Obie misje przetestują zdolność Peruna do wynoszenia 50 kg ładunków, w tym eksperymentów naukowych i technologicznych, w warunkach mikrograwitacji.
Partnerstwa z ESA i międzynarodowymi konsorcjami, wsparte 2,4 mln euro z programu Boost!, obejmują rozwój komór spalania, systemów tankowania i komunikacji, a także loty testowe na wysokościach 50, 80, 100 i 150 km. Te kontrakty to nie tylko finansowe wsparcie, ale i szansa na eksport polskiej technologii.
Perun, dzięki niskim kosztom i ekologicznemu napędowi, ma potencjał stać się liderem w niszy suborbitalnych lotów komercyjnych, konkurując z takimi obiektami jak szwedzki Esrange czy norweski Andøya Space Center. Wynoszenie mikroładunków, takich jak CubeSaty, czy eksperymenty w mikrograwitacji otwiera drzwi dla uniwersytetów, startupów i firm technologicznych.
Źródło: Space24
