Rada Ministrów opublikowała w Dzienniku Ustaw rozporządzenie określające szczegółowe warunki wyznaczania budowli ochronnych w budynkach użyteczności publicznej, takich jak szpitale, szkoły czy obiekty administracji. Nowe przepisy, które weszły w życie w sierpniu 2025 roku, nakładają obowiązek tworzenia takich budowli w budynkach z kondygnacją podziemną, przeznaczonych na określone funkcje lub o dużej powierzchni, ale przewidują też wyjątki, uwzględniające realia ekonomiczne i dostępność alternatywnych schronów.
W sierpniu 2025 roku Rada Ministrów opublikowała w Dzienniku Ustaw rozporządzenie określające szczegółowe warunki wyznaczania budowli ochronnych w budynkach użyteczności publicznej, wprowadzając nowe standardy bezpieczeństwa dla kluczowych obiektów infrastruktury. Przepisy dotyczą szerokiego zakresu budynków, w tym obiektów administracji publicznej, szpitali, szkół, placówek pomocy społecznej, instytucji kultury, obiektów turystycznych oraz sportowych. Rozporządzenie jest odpowiedzią na rosnące zapotrzebowanie na zapewnienie bezpieczeństwa w sytuacjach kryzysowych, takich jak klęski żywiołowe czy zagrożenia militarne, i ma na celu ujednolicenie zasad tworzenia przestrzeni ochronnych w Polsce.
Nowe regulacje precyzują wymagania dotyczące projektowania i użytkowania budowli ochronnych, które mają służyć jako schrony w przypadku sytuacji nadzwyczajnych. Rozporządzenie weszło w życie niezwłocznie po publikacji, a jego wdrożenie będzie monitorowane przez odpowiednie służby państwowe.
Kiedy budynek musi mieć budowlę ochronną
Zgodnie z nowym rozporządzeniem, obowiązek wyznaczenia budowli ochronnej dotyczy budynków użyteczności publicznej, które spełniają dwa kluczowe warunki. Po pierwsze, budynek musi posiadać co najmniej jedną kondygnację podziemną, która może zostać przystosowana do funkcji ochronnych. Po drugie, musi być przeznaczony w całości lub w części na określone funkcje, takie jak administracja publiczna, działalność lecznicza (w tym szpitale i placówki medyczne obsługujące więcej niż 50 osób), pomoc społeczna, edukacja, kultura, turystyka lub sport.
Przepisy precyzują, że budowle ochronne, takie jak schrony czy pomieszczenia o podwyższonej odporności, mają zapewniać bezpieczeństwo użytkownikom budynku w razie kryzysu. Dotyczy to zarówno nowych inwestycji, jak i istniejących obiektów, które będą podlegały modernizacji. Wdrożenie tych wymogów będzie wymagało ścisłej współpracy między inwestorami, projektantami a władzami lokalnymi.
Kryteria dotyczące liczby osób i powierzchni
Rozporządzenie wprowadza dodatkowe kryteria, które określają, które budynki użyteczności publicznej muszą być wyposażone w budowle ochronne. Obowiązek ten obejmuje obiekty, w których istnieje możliwość przebywania jednocześnie więcej niż 100 osób, niezależnie od ich funkcji. Ponadto dotyczy budynków o powierzchni użytkowej przekraczającej 2500 metrów kwadratowych, co obejmuje większe obiekty użyteczności publicznej, takie jak centra kulturalne, hale sportowe czy duże placówki edukacyjne.
Kryteria te mają na celu zapewnienie, że budowle ochronne powstaną w miejscach, gdzie ryzyko dla dużej liczby osób jest największe. W praktyce oznacza to, że wiele nowych inwestycji w sektorze publicznym będzie musiało uwzględniać projektowanie przestrzeni ochronnych już na etapie planowania.
Rozporządzenie przewiduje wyjątki od obowiązku wyznaczania budowli ochronnych, uwzględniając realia ekonomiczne i istniejącą infrastrukturę. Budowli ochronnej nie trzeba tworzyć, jeśli nie ma potrzeby zapewnienia wymaganej liczby miejsc schronienia lub gdy inwestycja byłaby nieuzasadniona ekonomicznie, na przykład ze względu na wysokie koszty w stosunku do korzyści. Dodatkowo obowiązek ten nie dotyczy obiektów, które znajdują się w promieniu 500 metrów od innej budowli ochronnej, takiej jak istniejący schron czy przystosowane pomieszczenie w sąsiednim budynku.
Wyjątki te mają na celu zapewnienie elastyczności w stosowaniu nowych przepisów, szczególnie w przypadku mniejszych miejscowości lub obiektów o ograniczonym budżecie. W takich przypadkach samorządy i zarządcy budynków będą musieli udokumentować, że istnieją alternatywne rozwiązania zapewniające ochronę ludności w razie potrzeby.
Cel nowych regulacji
Nowe przepisy mają na celu zwiększenie bezpieczeństwa ludności w sytuacjach kryzysowych, takich jak klęski żywiołowe, awarie infrastruktury czy potencjalne zagrożenia militarne, przy jednoczesnym uwzględnieniu realiów ekonomicznych i istniejącej infrastruktury. Rozporządzenie odpowiada na współczesne wyzwania związane z bezpieczeństwem publicznym, które wymagają lepszego przygotowania budynków użyteczności publicznej na nieprzewidziane sytuacje.
Regulacje te wpisują się w szerszy kontekst działań na rzecz podniesienia odporności infrastruktury krytycznej w Polsce, szczególnie w obliczu rosnących ryzyk związanych ze zmianami klimatycznymi i sytuacją geopolityczną. Przepisy mają także wspierać samorządy i inwestorów w racjonalnym planowaniu przestrzeni ochronnych, unikając nadmiernych kosztów tam, gdzie istnieją alternatywne rozwiązania, takie jak pobliskie schrony czy inne obiekty przystosowane do funkcji ochronnych.
Źródło: PAP
