Wysoki komisarz ONZ ds. praw człowieka Volker Türk ostrzegł 16 czerwca 2025 roku przed naruszaniem praw obywatelskich w USA w związku z protestami przeciwko polityce Donalda Trumpa. Krytykuje wysłanie wojska do Los Angeles i cięcia budżetowe osłabiające ochronę praw człowieka, apelując o poszanowanie prawa do pokojowych zgromadzeń.
Podczas sesji Rady Praw Człowieka ONZ w Genewie Volker Türk, wysoki komisarz ds. praw człowieka, wezwał władze USA do przestrzegania prawa do pokojowych protestów i powstrzymania się od użycia sił wojskowych przeciwko demonstrantom. Jego apel był reakcją na decyzję administracji Trumpa o wysłaniu około 700 marines i 4000 żołnierzy Gwardii Narodowej do Los Angeles, gdzie od 6 czerwca trwają masowe protesty przeciwko nalotom Immigration and Customs Enforcement (ICE) na imigrantów oraz planowanej paradzie wojskowej. Türk podkreślił, że siły cywilne, takie jak policja, powinny być wystarczające do utrzymania porządku publicznego, a użycie wojska narusza standardy praw człowieka.
Protesty w Los Angeles rozpoczęły się po operacjach ICE, w wyniku których zatrzymano co najmniej 44 osoby za rzekome naruszenia prawa imigracyjnego. Departament Bezpieczeństwa Krajowego (DHS) twierdzi, że w demonstracjach uczestniczyło do 6000 „buntowników”, choć liczby te nie zostały niezależnie zweryfikowane. Lokalna policja aresztowała ponad 400 osób, stosując gaz łzawiący i gumowe kule, a protesty uznano za „nielegalne zgromadzenia”.
Burmistrz Los Angeles Karen Bass wyraziła zaniepokojenie federalną interwencją, wskazując, że naloty ICE wywołały „strach i panikę” wśród mieszkańców. Gubernator Kalifornii Gavin Newsom nazwał działania Trumpa „obłąkańczymi”, a stan złożył pozew przeciwko prezydentowi za naruszenie kompetencji lokalnych. Demonstracje, w tym blokady autostrady 101, są częścią ogólnokrajowego ruchu „No Kings”, który 15 czerwca objął 2000 miejsc w USA, protestując przeciwko autorytarnym zapędom Trumpa.
Kontrowersje wokół użycia wojska
Decyzja Trumpa o federalizacji Gwardii Narodowej i wysłaniu marines, uzasadniona ochroną federalnego personelu i mienia, budzi obawy o militaryzację polityki wewnętrznej. Trump powołał się na sekcję 12406 Kodeksu USA, ale krytycy, w tym ACLU i byli wojskowi, jak generał Paul Eaton, nazywają to „polityzacją armii” i nadużyciem władzy. To pierwsza taka federalizacja Gwardii przeciwko woli gubernatora od 1965 roku, gdy Lyndon Johnson chronił marsze praw obywatelskich.
Türk ostrzegł, że użycie wojska w Los Angeles, gdzie 14 czerwca marines dokonały pierwszego zatrzymania cywila, może naruszać prawo do pokojowych zgromadzeń i eskalować napięcia. DHS twierdzi, że protesty są „skoordynowane” i potencjalnie finansowane przez „zagranicznych przeciwników”, co bada FBI i IRS, choć brak na to dowodów.
Zagrożenia dla ochrony praw człowieka
Türk podkreślił, że globalny system ochrony praw człowieka jest osłabiany przez cięcia budżetowe. Biuro OHCHR zmaga się z deficytem 60 milionów dolarów, a 75 procent partnerów ONZ spodziewa się spadku finansowania o ponad 40 procent. Takie ograniczenia, według Türka, sprzyjają autorytarnym rządom, które atakują mniejszości, w tym osoby LGBTQ+, stosując strategię obwiniania najsłabszych grup za problemy społeczne. Austriak zauważył globalny regres w politykach równości, co dodatkowo utrudnia pracę organizacji takich jak OHCHR.
Źródło: Reuters
