Japońska Biała Księga Obrony 2025, opublikowana 15 lipca, bije na alarm w związku z rosnącymi zagrożeniami ze strony Chin, Rosji i Korei Północnej. Zacieśnianie więzi między Pekinem a Moskwą, agresywne działania Chin wokół wysp Senkaku oraz szybki rozwój północnokoreańskiego programu rakietowego stawiają Japonię w obliczu „najbardziej złożonego środowiska bezpieczeństwa od czasów powojennych”.

Japońskie Ministerstwo Obrony opublikowało 15 lipca 2025 roku Białą Księgę „Obrona Japonii 2025”, ostrzegając przed bezprecedensowymi wyzwaniami geopolitycznymi w regionie Indo-Pacyfiku. Dokument podkreśla trzy główne zagrożenia: intensyfikację działań militarnych Chin, w tym naruszenia przestrzeni powietrznej i morskiej wokół wysp Senkaku; zacieśnianie współpracy wojskowej między Chinami a Rosją, obejmujące wspólne loty bombowców i manewry morskie; oraz szybki rozwój programu rakietowego i nuklearnego Korei Północnej, w tym testy pocisków hipersonicznych i satelitów rozpoznawczych.

Minister obrony Gen Nakatani podkreślił, że Japonia znajduje się w „najtrudniejszym i najbardziej złożonym środowisku bezpieczeństwa od czasów powojennych”, co wymaga „radykalnego wzmocnienia zdolności obronnych”. W odpowiedzi Tokio przyspiesza modernizację Sił Samoobrony (JSDF), inwestując w nowe technologie, takie jak pociski przeciwokrętowe typu 12 i samoloty F-35B, oraz wzmacniając południowo-zachodnią linię frontu, szczególnie w regionie Nansei. Zbliżające się wybory do Izby Wyższej 20 lipca 2025 roku mogą jednak wpłynąć na stabilność polityczną i realizację tych planów.

Chiny – główny punkt niepokoju

Biała Księga 2025 identyfikuje Chiny jako „bezprecedensowe i największe strategiczne wyzwanie” dla bezpieczeństwa Japonii. Pekin szybko rozwija swoje zdolności militarne, zarówno pod względem ilościowym, jak i jakościowym, intensyfikując działania w regionie Morza Wschodniochińskiego i Południowochińskiego. Kluczowe incydenty obejmują:

• Wyspy Senkaku: W maju 2025 roku cztery okręty chińskiej straży przybrzeżnej wpłynęły na wody terytorialne wokół spornych wysp Senkaku (nazywanych przez Chiny Diaoyu), a śmigłowiec Z-9 naruszył japońską przestrzeń powietrzną. W 2024 roku odnotowano podobne incydenty, w tym przelot chińskiego samolotu wojskowego w sierpniu i manewry chińskiego lotniskowca Shandong w pobliżu japońskich wód.
• Tajwan: Groźby Pekinu dotyczące siłowego „odzyskania” Tajwanu budzą obawy w Tokio, które postrzega konflikt w Cieśninie Tajwańskiej jako zagrożenie dla kluczowych szlaków morskich i regionalnej stabilności. Japonia, choć oficjalnie nie angażuje się w potencjalny konflikt USA-Chiny, wzmacnia współpracę z Waszyngtonem w celu zwiększenia zdolności odstraszania.
• Działania militarne: Chiny zwiększają aktywność floty nawodnej i lotnictwa w regionie, w tym loty bombowców H-6 i patrole okrętów w pobliżu japońskich wód. Tokio odpowiada rozbudową systemów monitoringu, patroli i nadzoru oraz rozmieszczeniem jednostek przeciwokrętowych pocisków kierowanych typu 12 w regionie Nansei (archipelag Ryukyu).

Japonia uczestniczy w wielostronnych ćwiczeniach morskich z USA, Australią i Filipinami, takich jak te przeprowadzone 14 czerwca 2025 roku. Chińskie Ministerstwo Obrony, ustami rzecznika Jiang Bina, oskarżyło Japonię o „podsycanie narracji o chińskim zagrożeniu” i ingerencję w wewnętrzne sprawy Chin, odnosząc się do ograniczeń japońskiej konstytucji, która ogranicza siły zbrojne do samoobrony.

Rosja i Chiny – wspólne działania wojskowe na Pacyfiku

Biała Księga wyraża poważne obawy dotyczące zacieśniania współpracy wojskowej między Chinami a Rosją, która stanowi nową dynamikę w regionie Indo-Pacyfiku. Kluczowe punkty to:

• Wspólne operacje: Chiny i Rosja przeprowadzają regularne wspólne loty bombowców strategicznych (np. chińskich H-6 i rosyjskich Tu-95) oraz manewry morskie w pobliżu japońskich wód. Te działania, określane jako „demonstracja siły”, zwiększają presję strategiczną na Japonię i jej sojuszników.
• Rosyjska obecność militarna: W kwietniu 2025 roku japońskie Ministerstwo Obrony opublikowało raport o rozmieszczeniu nowoczesnych rosyjskich okrętów podwodnych na Dalekim Wschodzie, w tym piątego okrętu klasy Borei (z pociskami balistycznymi), drugiego klasy Jasień-M (z pociskami manewrującymi) oraz czwartego ulepszonego okrętu klasy Kilo (diesel-elektrycznego). Rozbudowa rosyjskiej Floty Pacyfiku, w połączeniu z jej aktywnością w spornych Terytoriach Północnych (Kurile), budzi szczególne zaniepokojenie w Tokio.
• Geopolityczne implikacje: Biała Księga ostrzega, że współpraca chińsko-rosyjska może prowadzić do skoordynowanych działań w przypadku konfliktu regionalnego, np. wokół Tajwanu lub na Półwyspie Koreańskim. Tokio postrzega tę „osią” jako zagrożenie dla „niepodzielności bezpieczeństwa Europy i Indo-Pacyfiku”, zwłaszcza w świetle rosyjskiej agresji na Ukrainę.

Japonia wzmacnia współpracę z Waszyngtonem, w tym poprzez konsultacje w ramach Komitetu Konsultacyjnego ds. Bezpieczeństwa (2+2), aby przeciwdziałać tym zagrożeniom.

Korea Północna – postęp rakietowy i nuklearny

Korea Północna pozostaje jednym z najpoważniejszych zagrożeń dla Japonii, głównie ze względu na szybki rozwój jej programu rakietowego i nuklearnego. Biała Księga podkreśla:

• Zaawansowanie programu rakietowego: Pjongjang kontynuuje „niezwykle szybki rozwój” pocisków balistycznych, w tym hipersonicznych, które poruszają się po nieregularnych trajektoriach, utrudniając ich przechwytywanie. Testy z 2024 i 2025 roku, w tym styczniowy test hipersonicznego pocisku pośredniego zasięgu (IRBM), wykazały postępy w technologii paliwa stałego i zdolnościach manewrowych.
• Zdolności nuklearne: Według szacunków, Korea Północna posiada około 50 głowic nuklearnych i materiał rozszczepialny na kolejne 40–50. Jej pociski, takie jak Hwasong-13 (KN-08) i Taepodong-2, mogą razić cele w Japonii, a nawet na terytorium USA. W 2024 roku Pjongjang ujawnił drugą fabrykę wzbogacania uranu, co wskazuje na dążenie do „wykładniczego” zwiększenia arsenału.
• Satelity rozpoznawcze: Próby wystrzelenia satelitów ISR (wywiad, obserwacja, rozpoznanie) w ostatnich latach budzą obawy, że Korea Północna rozwija zdolności do precyzyjnego namierzania celów, uzupełniając swoje możliwości rakietowe.
• Współpraca z Rosją: Biała Księga odnotowuje, że Korea Północna dostarcza Rosji pociski balistyczne i amunicję na wojnę w Ukrainie, w zamian otrzymując technologie i wsparcie, które przyspieszają modernizację jej arsenału.

Japonia odpowiada na te zagrożenia, rozwijając systemy obrony przeciwrakietowej, w tym radary AN/SPY-7(V)1 dostarczane przez Lockheed Martin, oraz wzmacniając współpracę z USA i Koreą Południową w zakresie wymiany danych o ostrzeganiu rakietowym. Testy hipersonicznego pocisku Hyper Velocity Gliding Projectile w Kalifornii (2024–2025) oraz planowane rozmieszczenie pocisków przeciwokrętowych typu 12 na Kiusiu w 2025 roku mają zwiększyć zdolności obronne.

Strategia obronna Japonii do 2027 rok

Japonia dąży do podwojenia wydatków na obronność do 2% PKB do 2027 roku. Główne działania obejmują:

• Pociski dalekiego zasięgu: Rozwój i rozmieszczenie ulepszonych pocisków przeciwokrętowych typu 12 oraz przyszłych rakiet manewrujących i hipersonicznych, takich jak Hyper Velocity Gliding Projectile, do obrony wysp.
• Siły szybkiego reagowania: Wzmocnienie jednostek desantowych, w tym przerzut samolotów V-22 Osprey do garnizonu Saga na Kiusiu oraz przygotowanie niszczycieli klasy Izumo do operacji z F-35B. Ospreye i F-35B umożliwią szybkie odbijanie zajętych wysp w przypadku inwazji.
• Rozbudowa Nansei: W regionie południowo-zachodnim (archipelag Ryukyu) Japonia instaluje systemy monitoringu, patroli i nadzoru, jednostki walki elektronicznej oraz obrony powietrznej. W 2025 roku rozpocznie rozmieszczanie pocisków typu 12 w strategicznych punktach, takich jak Oita i Kumamoto.
• Współpraca międzynarodowa: Wzmacnianie sojuszu z USA poprzez wspólne ćwiczenia (np. Valiant Shield) i konsultacje 2+2, a także zacieśnianie współpracy z Koreą Południową i Filipinami w celu budowania regionalnego odstraszania.

Mimo opóźnień w dostawach sześciu F-35B (planowanych na marzec 2025), Japonia kontynuuje szkolenie Morskich Sił Samoobrony do operacji z tymi samolotami, co zwiększy elastyczność w reagowaniu na zagrożenia.

Polityka wewnętrzna a bezpieczeństwo – co dalej po wyborach?

Zbliżające się wybory do Izby Wyższej 20 lipca 2025 roku mogą wpłynąć na przyszłość japońskiej polityki obronnej. Rządząca Partia Liberalno-Demokratyczna (LDP) premiera Shigeru Ishiby stoi przed wyzwaniem utrzymania większości w parlamencie. Ewentualna porażka może prowadzić do politycznej niestabilności, a w najgorszym scenariuszu – do dymisji Ishiby i osłabienia realizacji ambitnego programu modernizacji Sił Samoobrony.

Eksperci zauważają, że Białe Księgi Japonii, choć precyzyjnie opisują zagrożenia, często brakuje im konkretnych planów operacyjnych, takich jak reorganizacja dowodzenia, logistyka czy przygotowanie do działań bojowych. Stabilny rząd będzie kluczowy, aby zapewnić ciągłość inwestycji w obronność i skuteczne wdrożenie strategii do 2027 roku. Współpraca z USINDOPACOM i innymi sojusznikami może pomóc w wypełnieniu tych luk, ale wymaga politycznej determinacji.

Źródło: Defence News