Niemiecki gigant zbrojeniowy Rheinmetall ogłosił inwestycję w Bułgarii, wartą ponad 1 miliard euro, na budowę dwóch zakładów produkcyjnych: największej w Europie fabryki prochu strzelniczego oraz linii produkcyjnej pocisków artyleryjskich kalibru 155 mm zgodnych ze standardami NATO. Projekt, realizowany we współpracy z bułgarskim Vazov Engineering Works (VMZ) w Sopot, odpowiada na rosnące zapotrzebowanie na amunicję, wywołane wojną w Ukrainie i zwiększonymi budżetami obronnymi NATO.

Niemiecki koncern Rheinmetall, lider w produkcji uzbrojenia i amunicji, ogłosił 26 sierpnia 2025 roku inwestycję przekraczającą 1 miliard euro (1,17 miliarda USD) w Bułgarii. Projekt obejmuje utworzenie dwóch joint venture z państwowym przedsiębiorstwem Vazov Engineering Works (VMZ) w Sopot: największej w Europie fabryki prochu strzelniczego oraz zakładu produkującego pociski artyleryjskie kalibru 155 mm, zgodne ze standardami NATO.

Fabryka pocisków ma rozpocząć produkcję w 2027 roku, osiągając zdolność wytwarzania 100 000 sztuk amunicji 155 mm rocznie w pierwszym roku, z potencjałem dalszego wzrostu. Zakład prochu strzelniczego, kluczowego komponentu amunicji, ma zaspokoić rosnące zapotrzebowanie NATO, wynikające z wyczerpania zapasów w Europie. Projekt obejmuje także potencjalną linię produkcyjną dronów, co może dodatkowo zwiększyć znaczenie Bułgarii w sektorze obronnym.

Strategiczne znaczenie dla NATO

Pociski kalibru 155 mm są obecnie najbardziej pożądanym standardem artyleryjskim w NATO, używanym w systemach takich jak polskie Kraby, niemieckie PzH 2000, francuskie Caesary czy szwedzkie Archery. Wojna w Ukrainie, rozpoczęta w lutym 2022 roku, ujawniła krytyczne niedobory amunicji w magazynach Sojuszu. Ukraina zużywa dziesiątki tysięcy pocisków miesięcznie, co zmusiło NATO do przyspieszenia produkcji i odbudowy zapasów.

Inwestycja Rheinmetall w Bułgarii odpowiada na te potrzeby, wzmacniając łańcuch dostaw NATO i zmniejszając zależność od producentów spoza Sojuszu, takich jak Chiny, które kontrolują znaczną część globalnego rynku materiałów energetycznych. Fabryki w Sopot mają produkować zarówno pociski, jak i proch strzelniczy, kluczowy dla amunicji artyleryjskiej i moździerzowej. Projekt wpisuje się w strategię Readiness 2030, która zakłada gotowość NATO do prowadzenia konfliktów wysokiej intensywności przez minimum 30 dni, wymagającą zapasów amunicji wartych dziesiątki miliardów euro.

Motor zbrojeniowego boomu w Europie

Rheinmetall, z przychodami sięgającymi 7,2 miliarda euro w 2024 roku, jest jednym z głównych beneficjentów boomu zbrojeniowego w Europie, wywołanego inwazją Rosji na Ukrainę. Firma intensywnie rozwija swoje zdolności produkcyjne, otwierając nowe zakłady w Niemczech (Unterlüß), na Węgrzech (Zalaegerszeg), w Rumunii (Satu Mare) i na Litwie (Jonava). W 2023 roku przejęcie hiszpańskiej Expal Systems za 1,2 miliarda euro pozwoliło Rheinmetall zwiększyć produkcję pocisków 155 mm do 600 000 sztuk rocznie, z planem osiągnięcia 1,1 miliona do 2027 roku.

Strategia firmy opiera się na modelu joint venture, który umożliwia szybką ekspansję przy minimalizacji ryzyka finansowego. W Bułgarii współpraca z VMZ pozwala wykorzystać istniejącą infrastrukturę zakładów w Sopot, które od lat 50. XX wieku produkują amunicję i uzbrojenie.

Polityczne kulisy inwestycji

Negocjacje między Rheinmetall a Bułgarią rozpoczęły się w marcu 2025 roku podczas wizyty Armina Pappergera w Sofii, gdzie spotkał się z Boyko Borissovem, liderem partii GERB. Kolejne rozmowy, przeprowadzone w kwietniu w Düsseldorfie, zaowocowały konkretną ofertą inwestycyjną. 26 sierpnia 2025 roku strony potwierdziły plany utworzenia dwóch joint venture, z harmonogramem finalizacji umów w ciągu trzech tygodni.

Projekt jest wspierany przez unijne programy EDIP i Readiness 2030 (dawny „ReArm Europe”), które promują rozwój zdolności produkcyjnych w sektorze obronnym. Mechanizm Strategic Technologies for Europe (SAFE), z budżetem 960 milionów euro, zapewnia dodatkowe finansowanie, zmniejszając ryzyko dla inwestorów. Bułgarski rząd, kierowany przez GERB, aktywnie wspiera inwestycję, widząc w niej szansę na ożywienie gospodarki i wzmocnienie pozycji kraju w strukturach NATO i UE.

Ratyfikacja umów przez bułgarski parlament, planowana na wrzesień 2025 roku, zapewni projektowi stabilność prawną i polityczną. Zaangażowanie Borissova, który trzykrotnie spotykał się z Pappergerem w 2025 roku, podkreśla znaczenie inwestycji dla Sofii, szczególnie w kontekście rosnących napięć geopolitycznych w regionie Bałkanów.

Europejski przemysł obronny w fazie przyspieszenia

Inwazja Rosji na Ukrainę w 2022 roku wywołała bezprecedensowy boom inwestycyjny w europejskim przemyśle zbrojeniowym. Kraje NATO, które w 2022 roku wydały na obronność 1,2 biliona USD, zwiększyły budżety do 1,5 biliona USD w 2025 roku, z czego 3,5% PKB przeznaczono na kluczowe zdolności, w tym amunicję. Program ASAP, uruchomiony przez UE w 2023 roku, przeznaczył 500 milionów euro na zwiększenie produkcji pocisków 155 mm, a kontrakt NATO z 2024 roku na dostawy amunicji osiągnął wartość 1,1 miliarda euro.

Priorytetem jest skrócenie czasu dostaw i przygotowanie na konflikty wysokiej intensywności. Według szacunków, Niemcy potrzebowałyby 20 miliardów euro na zgromadzenie zapasów amunicji wystarczających na 30-dniowy konflikt, co ilustruje skalę wyzwań. Inwestycje w Bułgarii, podobnie jak w Polsce (Dezamet), Czechach (STV Group) czy na Słowacji (MSM Group), są odpowiedzią na te potrzeby, tworząc zdecentralizowaną sieć produkcyjną w Europie.

Bułgaria jako nowy hub obronny?

Inwestycja Rheinmetall to największe przedsięwzięcie zbrojeniowe w Bułgarii od zakończenia zimnej wojny, kiedy kraj był znaczącym producentem uzbrojenia w bloku wschodnim. Projekt przyniesie szereg korzyści gospodarczych:

• Miejsca pracy: Powstanie 500–1000 nowych miejsc pracy dla inżynierów, techników i specjalistów w Sopot, a także tysiące pośrednich miejsc w lokalnych firmach.
• Transfer technologii: Rheinmetall wprowadzi zaawansowane technologie produkcyjne, w tym automatykę i systemy zarządzania łańcuchem dostaw, wzmacniając kompetencje bułgarskiego przemysłu.
• Pobudzenie lokalnej gospodarki: Współpraca z VMZ i innymi podwykonawcami, takimi jak Terem, zwiększy przychody lokalnych firm i wesprze rozwój regionu.