W 2025 roku Polska Straż Graniczna zmaga się z rosnącą liczbą prób nielegalnego przekroczenia granicy, zwłaszcza na odcinku polsko-białoruskim. Migranci stosują coraz bardziej wyrafinowane metody. W odpowiedzi Polska wzmacnia ochronę granic, rozbudowując systemy monitoringu i współpracując z wojskiem.
Rok 2025 przyniósł eskalację presji migracyjnej na polskie granice, szczególnie na wschodnim odcinku z Białorusią, gdzie Straż Graniczna (SG) odnotowała znaczący wzrost prób nielegalnego przekroczenia granicy. Dane wskazują na ponad 30 tys. takich incydentów, co stanowi skok o kilkadziesiąt procent w porównaniu z 2024 rokiem.
Sytuacja pozostaje napięta – migranci, pochodzący głównie z Bliskiego Wschodu, Afryki Północnej i Azji Południowo-Wschodniej, stosują coraz bardziej zorganizowane i wyrafinowane metody, wspierane przez grupy przemytnicze i, jak twierdzi SG, służby państw trzecich. W odpowiedzi Polska intensyfikuje ochronę granicy, wykorzystując zaawansowane technologie, wsparcie wojska i rozbudowaną zaporę elektroniczną. Wzmożone działania Straży Granicznej, będącej strażnikiem zewnętrznej granicy strefy Schengen, to jedno z kluczowych wyzwań dla bezpieczeństwa kraju i Unii Europejskiej w 2025 roku.
Statystyki, które niepokoją
Dane Straży Granicznej za 2025 rok ujawniają alarmujący wzrost presji migracyjnej na polskie granice.
- Ponad 12 tys. prób nielegalnego przekroczenia granicy odnotowano od stycznia do końca czerwca 2025 roku.
- 85% incydentów miało miejsce na granicy z Białorusią, szczególnie w rejonach Dubicz Cerkiewnych, Białowieży, Narewki i Czeremchy, gdzie migranci podejmują próby forsowania 5,5-metrowej zapory.
- Zatrzymano kilka tysięcy pomocników i organizatorów przemytu ludzi, w tym 150 osób tylko w pierwszej połowie 2025 roku, głównie obywateli Gruzji, Ukrainy, Mołdawii i Polski, działających na terytorium UE.
- Migranci pochodzą głównie z Bliskiego Wschodu (Syria, Irak, Afganistan), Afryki Północnej (Egipt, Sudan) oraz Azji Południowo-Wschodniej (Bangladesz, Pakistan).
- Wzrost nocnych prób przekroczenia granicy z wykorzystaniem sprzętu maskującego, takiego jak drabiny, lewarki samochodowe czy nawet podkopy pod zaporą, co wskazuje na coraz większą organizację i determinację grup migracyjnych.
Najbardziej intensywny okres to czerwiec 2025 roku, kiedy odnotowano 4500 prób, w porównaniu z 300 w styczniu i 4360 w maju.
Straż Graniczna podkreśla, że skuteczność udaremniania tych prób wynosi ponad 90%, choć migranci stosują coraz bardziej agresywne metody, takie jak rzucanie kamieniami, butelkami z łatwopalną cieczą czy uszkadzanie pojazdów służbowych.
Jak działa Straż Graniczna
W 2025 roku Straż Graniczna działa w warunkach wzmożonej presji, wykorzystując nowoczesne technologie oraz ścisłą współpracę z wojskiem i policją. Kluczowymi elementami systemu ochrony granicy są różnorodne rozwiązania i środki, które mają na celu zapewnienie skutecznej kontroli oraz bezpieczeństwa.
Pierwszym z nich jest zintegrowany system monitoringu, obejmujący sieć kamer, czujników ruchu, noktowizorów oraz dronów. System ten umożliwia całodobowy nadzór nad granicą, ze szczególnym uwzględnieniem odcinka polsko-białoruskiego, który jest najbardziej narażony na próby nielegalnego przekroczenia granicy.
Kolejnym ważnym elementem są mobilne patrole oraz wsparcie wojskowe. W ochronie granicy aktywnie uczestniczy około 6 tysięcy żołnierzy z 18 Dywizji Zmechanizowanej oraz 350 policjantów z regionu Podlasia. Ich zadaniem jest wspomaganie Straży Granicznej w szybkim reagowaniu na wszelkie incydenty i zagrożenia.
Znaczącą rolę odgrywa także zapora elektroniczna zwana „Barierą” — to 206-kilometrowe ogrodzenie na granicy z Białorusią, wyposażone w nowoczesne systemy elektroniczne. W 2025 roku zapora została wzmocniona poprzez utwardzenie drogi technicznej za ponad 290 milionów złotych, co umożliwia służbom szybkie przemieszczanie się i skuteczniejsze patrolowanie granicy.
Straż Graniczna prowadzi także regularne kontrole legalności pobytu cudzoziemców na terenie Polski. W pierwszej połowie 2025 roku wydano ponad 6,7 tysiąca decyzji o zobowiązaniu do powrotu, co świadczy o intensywnych działaniach mających na celu eliminację nielegalnej migracji. Od 7 lipca 2025 roku wprowadzono tymczasowe kontrole na granicach Polski z Litwą oraz Niemcami. Dzięki temu możliwe jest skuteczniejsze wychwytywanie nielegalnych migrantów, którzy próbują przekroczyć granicę korzystając z alternatywnych szlaków migracyjnych.
Nowa fala migracji
Wzrost presji migracyjnej na polską granicę w 2025 roku jest efektem wielu globalnych i regionalnych czynników. Przede wszystkim destabilizacja w krajach pochodzenia migrantów odgrywa znaczącą rolę. Konflikty zbrojne, takie jak te w Syrii czy Jemenie, kryzysy gospodarcze, na przykład w Egipcie, oraz zmiany klimatyczne, takie jak susze w Afryce Północnej, zmuszają tysiące ludzi do poszukiwania lepszego życia w Europie.
Dodatkowo, migracja jest wykorzystywana politycznie. Reżim Aleksandra Łukaszenki, wspierany przez Rosję, używa migrantów jako narzędzia nacisku na Unię Europejską. W 2025 roku Białoruś ułatwiła napływ migrantów z Rosji dzięki porozumieniu o wzajemnym uznawaniu wiz, co przyczyniło się do wzrostu liczby osób próbujących nielegalnie przekroczyć granicę z Polską.
Kolejnym czynnikiem jest działalność zorganizowanych grup przestępczych, które na szlakach migracyjnych prowadzą przemytniczy biznes. Oferują migrantom transport, drabiny, lewarki, a nawet fałszywe dokumenty, zarabiając na tym miliony euro. W mediach społecznościowych, takich jak TikTok, krążą filmy promujące skuteczność tych grup, co dodatkowo zachęca migrantów do korzystania z ich usług.
Polska, jako strażnik zewnętrznej granicy Unii Europejskiej i strefy Schengen, odgrywa kluczową rolę jako punkt tranzytowy dla migrantów dążących do krajów Europy Zachodniej, zwłaszcza Niemiec. W 2023 roku do Niemiec dotarło co najmniej 33 tysiące osób, które przekroczyły granicę polsko-białoruską.
Działania Straży Granicznej są częścią szerszego, unijnego systemu ochrony granic, wspieranego przez Europejską Agencję Straży Granicznej i Przybrzeżnej – Frontex. Agencja ta koordynuje zarządzanie granicami zewnętrznymi UE oraz walkę z przestępczością transgraniczną. Polska traktuje ochronę swojej granicy jako priorytet, o czym wielokrotnie podkreślał prezydent Andrzej Duda, wskazując na konieczność „umacniania bezpieczeństwa Polaków” w obliczu instrumentalnego wykorzystywania migracji.
