Polska ogłosiła utworzenie Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności, finansowanego kwotą 5,577 mld euro z Krajowego Planu Odbudowy (KPO) – podaje Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. Środki, zarządzane przez specjalną spółkę celową (SPV) przy Banku Gospodarstwa Krajowego, mają wspierać inwestycje w infrastrukturę ochronną, cyberbezpieczeństwo i modernizację przemysłu obronnego. Projekt ustawy, który umożliwi uruchomienie funduszu, trafi pod obrady rządu do końca września 2025 roku.
Polska otrzyma 5,577 mld euro z Krajowego Planu Odbudowy (KPO) na utworzenie Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności, który ma zwiększyć zdolności obronne kraju i wspierać kluczowe inwestycje – poinformowało Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. Środki, zarządzane przez spółkę celową (SPV) pod egidą Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK), zostaną przeznaczone na infrastrukturę ochronną, cyberbezpieczeństwo i modernizację przemysłu obronnego. Projekt ustawy, który umożliwi uruchomienie funduszu jeszcze w 2025 roku, ma trafić do rządu do końca września. W obliczu rosnących napięć geopolitycznych i wojny na Ukrainie, fundusz jest odpowiedzią na potrzebę wzmocnienia polskiej armii i infrastruktury krytycznej.
Na co dokładnie pójdą miliardy?
Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności, finansowany kwotą 5,577 mld euro (około 25–26 mld zł), ma wspierać strategiczne inwestycje w czterech kluczowych obszarach, które mają zwiększyć odporność i zdolności obronne Polski:
- Budowa i modernizacja infrastruktury ochronnej: Środki zostaną przeznaczone na rozwój budynków ochronnych, takich jak schrony dla ludności cywilnej, oraz modernizację infrastruktury ochrony ludności, w tym systemów ostrzegania i zarządzania kryzysowego. To odpowiedź na rosnące zagrożenia związane z konfliktem na wschodniej granicy UE.
- Infrastruktura podwójnego zastosowania: Fundusz sfinansuje projekty cywilno-wojskowe, takie jak drogi, mosty czy lotniska, które mogą służyć zarówno potrzebom cywilnym, jak i militarnym. Przykładem są inwestycje w infrastrukturę transportową wspierającą szybkie przemieszczanie wojsk NATO.
- Cyberbezpieczeństwo: W obliczu rosnących zagrożeń w cyberprzestrzeni, takich jak ataki hakerskie na infrastrukturę krytyczną, fundusz wesprze rozwój systemów ochrony danych, sieci telekomunikacyjnych i technologii AI dla Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni.
- Modernizacja przemysłu obronnego: Środki trafią na badania i rozwój (R&D), wspierając innowacyjne technologie, takie jak systemy bezzałogowe, sztuczna inteligencja czy nowe uzbrojenie. Fundusz będzie inwestował w start-upy i przedsiębiorstwa z sektora obronnego, wzmacniając krajowy przemysł zbrojeniowy.
Według resortu, fundusz ma wspierać projekty zgodne z unijnymi celami KPO, takimi jak transformacja cyfrowa (21,28% budżetu KPO) i zielona energia (44,96%), jednocześnie odpowiadając na specyficzne potrzeby obronne Polski.
Jak będzie działać SPV?
Spółka celowa (SPV), która zarządzać będzie Funduszem Bezpieczeństwa i Obronności, zostanie utworzona jako jednostka zależna Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK), który pozostanie jej jedynym właścicielem. SPV ma działać na zasadach rynkowych, wzorując się na modelach funduszy venture capital, takich jak NATO Innovation Fund. Mechanizm funkcjonowania SPV obejmuje:
- Udzielanie pożyczek: Część kapitału funduszu posłuży BGK do oferowania preferencyjnych pożyczek dla beneficjentów końcowych, takich jak przedsiębiorstwa z sektora obronnego czy samorządy inwestujące w infrastrukturę ochronną.
- Inwestycje kapitałowe: Pozostała część środków zostanie przeznaczona na bezpośrednie inwestycje w nowe technologie, takie jak drony, systemy cyberbezpieczeństwa czy technologie podwójnego zastosowania, które mogą służyć zarówno armii, jak i sektorowi cywilnemu.
- Transparentność i niezależność: Decyzje inwestycyjne będą podejmowane przez niezależnych ekspertów w komitecie inwestycyjnym, co ma zapewnić obiektywizm i zgodność z priorytetami obronnymi Polski.
SPV będzie współpracować z Polską Grupą Zbrojeniową, MS TFI oraz Siłami Zbrojnymi RP, aby zapewnić przepływ specjalistycznego know-how i dostosowanie inwestycji do potrzeb wojska.
Nadzór i zarządzanie
Projekt ustawy o Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności przewiduje wprowadzenie ścisłego nadzoru nad jego działalnością, aby zapewnić pełną zgodność z priorytetami bezpieczeństwa państwa. Kluczowym elementem zarządzania funduszem będzie utworzenie Komitetu Sterującego, któremu będą współprzewodniczyć Minister Funduszy i Polityki Regionalnej oraz Minister Obrony Narodowej. Komitet ten będzie odpowiedzialny za nadzór nad strategicznymi decyzjami funduszu. W jego skład wejdą także przedstawiciele innych kluczowych resortów: aktywów państwowych, cyfryzacji, gospodarki, transportu oraz spraw wewnętrznych. Takie rozwiązanie ma na celu zapewnienie skutecznej koordynacji międzyresortowej.
Cele inwestycyjne specjalnej spółki celowej (SPV), zarządzającej środkami funduszu, będą ustalane zgodnie z potrzebami Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Te potrzeby będą definiowane przez Komitet Doradczy, w którym zasiądą eksperci wojskowi oraz przedstawiciele Ministerstwa Obrony Narodowej. Dzięki temu inwestycje funduszu mają bezpośrednio wspierać rozwój zdolności obronnych państwa.
Jednym z fundamentów funkcjonowania funduszu będzie niezależność decyzji inwestycyjnych. Decyzje o alokacji środków będą podejmowane przez niezależnych członków organów zarządzających SPV, co ma zminimalizować ryzyko wpływów politycznych i zagwarantować profesjonalne podejście do zarządzania finansami funduszu.
Co dalej?
Projekt ustawy o Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności został wpisany do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów i ma trafić pod obrady rządu do końca września 2025 roku. Nowe przepisy mają wejść w życie najpóźniej we wrześniu, aby umożliwić uruchomienie środków z KPO jeszcze w 2025 roku. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej podkreśla, że fundusz jest częścią szerszej strategii KPO, która obejmuje 59,8 mld euro (ok. 257,1 mld zł) na odbudowę gospodarki po pandemii COVID-19, z czego 25,27 mld euro to dotacje, a 34,54 mld euro to preferencyjne pożyczki.
Minister Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz zapowiedziała, że całkowita wartość funduszu może osiągnąć 25–26 mld zł, co obejmuje zarówno środki z KPO, jak i potencjalne dodatkowe źródła finansowania. W 2025 roku Polska planuje także dwie kolejne rewizje KPO, w kwietniu i wrześniu, aby dostosować program do bieżących potrzeb, w tym priorytetów obronnych.
Fundusz ma być pionierskim rozwiązaniem w skali UE, a Polska jest pierwszym krajem, który wprowadza dedykowany fundusz obronny w ramach KPO, co może zainspirować inne państwa członkowskie.
Źródło: PAP MFiPR / Reuters
