30 czerwca 2025 roku Europa Zachodnia zmaga się z rekordowymi upałami, które osiągną apogeum w najbliższych dniach, powodując trudności dla mieszkańców i gospodarki. Hiszpania odnotowała 46°C, Portugalia i Francja walczą z temperaturami powyżej 40°C, a Wielka Brytania wydaje ostrzeżenia przy 34°C. Wysokie temperatury wody zmusiły francuski EDF do ograniczenia produkcji w reaktorach Golfech 1 i Blayais 1, co winduje ceny prądu do najwyższych poziomów od marca.
Europa Zachodnia doświadcza pierwszej dużej fali upałów w 2025 roku, z temperaturami sięgającymi ekstremalnych wartości:
- Hiszpania: 46°C w Huelva (rekord czerwca), z alertami zdrowotnymi w 804 miastach i pożarami w Katalonii, które spaliły ponad 16 tys. akrów.
- Portugalia: 46,6°C w Mora, czerwone alerty w siedmiu regionach i pożary w Castelo Branco.
- Francja. Temperatury powyżej 40°C, czerwone alerty w 16 departamentach, zamknięcie 1350 szkół i szczyt Eiffel’a.
- Wielka Brytania. 34°C w Londynie, bursztynowe ostrzeżenia zdrowotne Met Office, rekordowo ciepły początek Wimbledonu.
Upały, napędzane kopułą cieplną i gorącym powietrzem z Afryki Północnej, zwiększają ryzyko zgonów (szacowane 4500 w dniach 30 czerwca–3 lipca) i potęgują pożary, m.in. w Turcji (50 tys. ewakuowanych) i Grecji.
Problemy z chłodzeniem reaktorów jądrowych
Wysokie temperatury wody w rzekach, takich jak Garonna i Gironde, utrudniają chłodzenie reaktorów jądrowych we Francji, która posiada 57 aktywnych reaktorów w 18 elektrowniach. Francuski operator EDF ograniczył produkcję w:
- Golfech 1 (Tarn-et-Garonne): Wyłączony z powodu temperatur wody sięgających 28°C, zagrażających bioróżnorodności.
- Blayais 1 (Gironde): Ograniczenie mocy od 30 czerwca z powodu przegrzania rzeki.
Podobne problemy dotyczą elektrowni Bugey i St. Alban, gdzie temperatury wody w Rodanie zbliżają się do krytycznych poziomów. EDF zapewnia, że działające reaktory pokrywają zapotrzebowanie, ale ograniczenia zwiększają presję na sieć energetyczną, szczególnie przy rosnącym zużyciu na klimatyzację.
Wzrost cen energii
Fala upałów zwiększa zapotrzebowanie na energię, windując ceny prądu:
Francja: Ceny na rynku dnia następnego osiągnęły 81,8 €/MWh, najwyższy poziom od marca 2025 roku.
Wielka Brytania. Ceny energii wzrosły do najwyższych wartości od marca, napędzane zapotrzebowaniem na chłodzenie.
Ograniczenia w produkcji jądrowej mogą zmusić kraje do zwiększenia użycia paliw kopalnych, co podważa cele dekarbonizacji.
Skutki dla infrastruktury i zdrowia
W Mediolanie częściowe zawalenie się znaku na wieżowcu Generali zmusiło tysiące pracowników do pracy zdalnej; 21 miast, w tym Rzym i Mediolan, pod najwyższym alertem cieplnym, z 10–20% wzrostem przyjęć do szpitali z powodu udarów cieplnych. Niski poziom Renu w Niemczech ogranicza transport towarów, zwiększając koszty frachtu.
WHO ostrzega przed 129 tys. zgonów rocznie w Europie do 2100 roku przy wzroście temperatur o 3°C; obecne upały mogą zabić 4500 osób w ciągu trzech dni. Eksperci WHO i UN, wzywają do lepszego przygotowania na upały poprzez:
- Wprowadzenie krajowych planów ochrony zdrowia przed upałami (tylko 21 z 57 krajów WHO Europe je posiada).
- Inwestycje w zieloną infrastrukturę, np. parki i mokradła, dla łagodzenia skutków upałów.
- Ograniczenie pracy na zewnątrz (Włochy, Francja) i zapewnienie klimatyzowanych przestrzeni dla seniorów.
Źródło: PAP / Reuters / The Guardian / Business Insider
