Polska i Kanada łączą siły w rozwoju małej energetyki jądrowej. W poniedziałek, 21 lipca 2025 roku, Orlen Synthos Green Energy (OSGE) podpisał list intencyjny z Ontario Power Generation (OPG), liderem w budowie pierwszego na świecie reaktora BWRX-300. Porozumienie otwiera drogę do transferu wiedzy, technologii i doświadczenia, przyspieszając wdrożenie małych reaktorów modułowych (SMR) w Polsce.
W poniedziałek, 21 lipca 2025 roku, Orlen Synthos Green Energy (OSGE) podpisał list intencyjny z kanadyjską firmą Ontario Power Generation (OPG), która realizuje pionierski projekt budowy pierwszego na świecie reaktora BWRX-300 w Darlington w prowincji Ontario. Porozumienie, ogłoszone podczas oficjalnej ceremonii, otwiera nowy etap w rozwoju małej energetyki jądrowej w Polsce, kluczowej dla transformacji energetycznej kraju i osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku. Współpraca z doświadczonym kanadyjskim partnerem ma na celu przyspieszenie wdrażania technologii małych reaktorów modułowych (SMR), zapewniając Polsce dostęp do nowoczesnych, zeroemisyjnych źródeł energii.
Co oznacza porozumienie?
List intencyjny podpisany między Orlen Synthos Green Energy (OSGE) a Ontario Power Generation (OPG) zakłada szeroką współpracę w zakresie wdrażania i eksploatacji małych reaktorów modułowych BWRX-300 w Polsce. Kanadyjski partner, jako lider w realizacji pierwszego na świecie projektu tego typu, zobowiązuje się do świadczenia usług doradczych, technicznych i wdrożeniowych, obejmujących m.in. wsparcie w licencjonowaniu, projektowaniu, budowie oraz późniejszej obsłudze reaktorów. Współpraca ma na celu standaryzację procesów, co pozwoli na szybsze i bardziej efektywne wdrożenie technologii SMR w Polsce.
OPG, które rozpoczęło budowę reaktora BWRX-300 w Darlington, dzieli się z OSGE swoim doświadczeniem w zakresie przygotowania inwestycji, uzyskiwania pozwoleń oraz zarządzania projektami jądrowymi. Dzięki temu Polska może skorzystać z referencyjnego projektu kanadyjskiego (tzw. FOAK – First of a Kind), co uczyni polskie inwestycje typu NOAK (Next of a Kind), czyli opartymi na już sprawdzonym modelu. Porozumienie obejmuje także szkolenia dla polskich operatorów oraz współpracę z kanadyjskim regulatorem jądrowym (CNSC), co przyspieszy proces licencjonowania w Polsce. Jak podkreślił Rafał Kasprów, prezes OSGE, współpraca z OPG to „kluczowy krok w kierunku szybkiego wdrożenia reaktorów BWRX-300 w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej”.
Kim są partnerzy projektu?
Orlen Synthos Green Energy (OSGE) to spółka joint venture utworzona przez dwa polskie koncerny: PKN Orlen, największą firmę multienergetyczną w Europie Środkowo-Wschodniej, oraz Synthos Green Energy, należące do Michała Sołowowa, jednego z najbogatszych polskich przedsiębiorców. OSGE zostało powołane w 2021 roku w celu rozwijania zeroemisyjnej energetyki jądrowej opartej na technologii małych reaktorów modułowych (SMR). Spółka posiada wyłączne prawa do wykorzystania technologii BWRX-300 w Polsce i prowadzi zaawansowane prace nad budową floty takich reaktorów, mających wspierać dekarbonizację przemysłu i sektora ciepłowniczego.
Ontario Power Generation (OPG) to państwowa firma energetyczna z prowincji Ontario, będąca największym operatorem elektrowni jądrowych w Kanadzie, z ponad 50-letnim doświadczeniem w tej dziedzinie. OPG realizuje pionierski projekt budowy pierwszego na świecie reaktora BWRX-300 w Darlington, który ma rozpocząć pracę w 2028 roku. Firma została wybrana jako partner technologiczny przez GE Hitachi Nuclear Energy, twórcę reaktora BWRX-300, i jest uznawana za światowego lidera w komercjalizacji tej technologii. Współpraca polsko-kanadyjska umożliwia transfer wiedzy, doświadczenia i najlepszych praktyk, zwiększając wiarygodność projektu SMR w Polsce oraz zapewniając wysoki poziom bezpieczeństwa i efektywności inwestycji.
BWRX-300 – czym jest ten reaktor?
BWRX-300 to mały, modułowy reaktor jądrowy o mocy 300 megawatów elektrycznych (MWe), zaprojektowany przez GE Hitachi Nuclear Energy. Jest to zaawansowana technologicznie jednostka z rodziny reaktorów wodno-wrzących (BWR), oparta na licencjonowanym przez amerykański dozór jądrowy (NRC) projekcie ESBWR. Reaktor wyróżnia się prostszą konstrukcją, co pozwala na skrócenie czasu budowy do 3–5 lat oraz obniżenie kosztów inwestycyjnych nawet o 60% w porównaniu z tradycyjnymi SMR-ami chłodzonymi wodą. Dzięki modułowej budowie, większość komponentów jest produkowana w fabrykach i montowana na miejscu, co znacząco przyspiesza proces realizacji.
Kluczową zaletą BWRX-300 jest wysoki poziom bezpieczeństwa pasywnego, oparty na naturalnej cyrkulacji wody i grawitacyjnych systemach chłodzenia, które umożliwiają reaktorowi samodzielne chłodzenie przez co najmniej 7 dni bez zasilania zewnętrznego czy interwencji operatora. Reaktor jest umieszczany około 30 metrów pod ziemią w szczelnym zbiorniku z wodą, co minimalizuje ryzyko awarii i wymaga niewielkiej strefy bezpieczeństwa (300–400 metrów). BWRX-300 jest obecnie najbardziej zaawansowanym projektem SMR na świecie, a jego pierwsza komercyjna jednostka, budowana przez OPG w Darlington, ma zostać uruchomiona w 2028 roku, stanowiąc punkt odniesienia dla polskich inwestycji.
Co dalej z SMR w Polsce?
Orlen Synthos Green Energy planuje budowę floty reaktorów BWRX-300 w różnych lokalizacjach w Polsce, takich jak Ostrołęka, Włocławek, Stawy Monowskie, Dąbrowa Górnicza, Kraków-Nowa Huta, Tarnobrzeg-Stalowa Wola oraz Warszawa. Trwają intensywne prace przygotowawcze, obejmujące badania geologiczne, środowiskowe i lokalizacyjne, a także konsultacje z lokalnymi społecznościami. W grudniu 2023 roku Ministerstwo Klimatu i Środowiska wydało decyzje zasadnicze dla sześciu lokalizacji, a w maju 2023 roku Państwowa Agencja Atomistyki (PAA) pozytywnie oceniła założenia techniczne BWRX-300, co stanowi istotny krok w procesie przedlicencyjnym.
Współpraca z OPG, w tym dostęp do doświadczeń z projektu w Darlington, może znacząco skrócić harmonogram realizacji polskich inwestycji, umożliwiając uruchomienie pierwszego reaktora już w 2029 roku. SMR-y BWRX-300 mają wspierać lokalną produkcję energii, zastępując wygaszane elektrownie węglowe, oraz dostarczać ciepło dla przemysłu ciężkiego i systemów ciepłowniczych.
Dodatkowo, technologia ta otwiera możliwości produkcji wodoru z wykorzystaniem wysokotemperaturowej pary, co wpisuje się w strategię dekarbonizacji i rozwoju zielonej gospodarki. Projekt OSGE, wspierany przez kanadyjskie know-how, ma szansę nie tylko zwiększyć bezpieczeństwo energetyczne Polski, ale także uczynić kraj regionalnym liderem w technologii SMR.
