Zabrze otworzyło nowy rozdział w swojej postindustrialnej historii, podpisując umowę sprzedaży zabytkowej Elektrociepłowni Zabrze Grupie Arche za 7,4 miliona złotych. W ciągu pięciu lat, za kwotę około 70 milionów złotych, obiekt z końca XIX wieku ma stać się nowoczesnym centrum kulturalno-hotelowym, łączącym muzeum, przestrzenie edukacyjne, restauracje i hotel.
W zabrzańskim Ratuszu podpisano umowę sprzedaży Elektrociepłowni Zabrze Grupie Arche, otwierając drogę do rewitalizacji jednego z najważniejszych zabytków przemysłowych Górnego Śląska. Obiekt, którego historia sięga 1897 roku, przez dekady dostarczał energię i ciepło, napędzając rozwój regionu. Teraz, za sprawą inwestycji wartej około 70 milionów złotych, ma zyskać nowe życie jako wielofunkcyjne centrum łączące edukację, kulturę, gastronomię i hotelarstwo. Projekt, zaplanowany na pięć lat, ma uczynić elektrociepłownię kluczowym punktem na turystycznej mapie Zabrza, wzmacniając jego pozycję jako lidera turystyki poprzemysłowej.
Grupa Arche, znana z przywracania blasku zabytkowym obiektom, takim jak Elektrociepłownia Szombierki czy Cukrownia Żnin, chce zachować industrialny charakter elektrociepłowni, eksponując historyczne maszyny i instalacje. W sąsiedztwie Kopalni Guido i Sztolni Królowa Luiza, które w 2024 roku przyciągnęły blisko 500 tysięcy zwiedzających, Elektrociepłownia Zabrze ma szansę stać się nowym symbolem odrodzenia postindustrialnego Śląska.
Elektrociepłownia Zabrze, której budowa rozpoczęła się w 1896 roku, zaczęła produkować prąd w 1897 roku, jeszcze zanim Zabrze otrzymało prawa miejskie. Obiekt, położony przy ulicy Wolności 416, był jednym z filarów rozwoju energetyki na Górnym Śląsku, napędzając industrializację regionu. W okresie międzywojennym zakład przeszedł modernizację, stając się jedną z największych elektrowni w regionie.
W latach 70. XX wieku przekształcono go w elektrociepłownię, dostarczającą ciepło i energię mieszkańcom Zabrza i okolicznych miast. Po II wojnie światowej, mimo zniszczeń i grabieży, zakład utrzymał działalność, a jego niemal kompletne wyposażenie przemysłowe zachowało się do dziś, co czyni go unikatowym zabytkiem.
Z kubaturą ponad 220 tysięcy m³, porównywalną z Zamkiem w Malborku, Elektrociepłownia Zabrze jest symbolem śląskiego dziedzictwa przemysłowego. Wpisana do gminnej ewidencji zabytków, stanowi świadectwo technologicznego postępu XIX i XX wieku. Po wyłączeniu z użytku w 2018 roku i przekazaniu miastu przez Fortum w 2022 roku za symboliczną kwotę 100 złotych, elektrociepłownia czekała na inwestora, który nada jej nowe życie.
Arche kupuje elektrociepłownię
W czerwcu 2025 roku Grupa Arche wygrała przetarg na zakup Elektrociepłowni Zabrze, oferując 7,401 miliona złotych, zaledwie tysiąc złotych powyżej ceny minimalnej. Umowa sprzedaży, podpisana 30 lipca 2025 roku, zakończyła kilkuletni okres niepewności o przyszłość obiektu. Miasto Zabrze, które od 2022 roku było właścicielem elektrociepłowni, nie miało środków na jej remont i utrzymanie, kosztujące rocznie około 1,5 miliona złotych. Decyzja o sprzedaży była podyktowana nie tylko finansami, ale także potrzebą ochrony zabytku przed dalszą degradacją.
Grupa Arche była jedynym oferentem w przetargu, co wynikało z jej unikalnego doświadczenia w rewitalizacji obiektów postindustrialnych, takich jak Elektrociepłownia Szombierki w Bytomiu czy Cukrownia Żnin. Firma, kierowana przez Władysława Grochowskiego, zaproponowała kompleksową wizję, która zyskała uznanie samorządu.
Pomysł na nowe życie obiektu
Grupa Arche planuje przekształcić Elektrociepłownię Zabrze w wielofunkcyjne centrum, które połączy funkcje edukacyjne, kulturalne, hotelowe i gastronomiczne. Kluczowym elementem projektu jest muzeum poświęcone historii przemysłu i transformacji energetycznej, w którym wyeksponowane zostaną oryginalne urządzenia produkcyjne, takie jak turbiny i kotły. Maszynownia i kotłownia staną się przestrzeniami dla wystaw i wydarzeń kulturalnych, a dawna portiernia może zostać przekształcona w Centrum Aktywności Społecznej.
W pierwszej kolejności powstaną przestrzenie hotelowe w formie kontenerowej, budowane obok istniejącego kompleksu, oraz restauracje wewnątrz hali elektrociepłowni, które mają przyciągnąć turystów i mieszkańców.
Źródło: PAP
