Najnowszy „Raport z rynku CO2 – maj 2025” Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE) dostarcza szczegółowych danych na temat funkcjonowania unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS). Publikacja analizuje ceny uprawnień EUA, dane z rynków pierwotnego i wtórnego, sezonowość oraz kluczowe wydarzenia maja 2025 roku.

W maju 2025 roku ceny uprawnień do emisji CO2 (EUA) w ramach EU ETS kształtowały się na poziomie średnio 75,30 EUR/t, z zakresem wahań od 71,50 EUR/t do 78,90 EUR/t. W porównaniu do kwietnia (73,80 EUR/t) odnotowano wzrost o 2 procent, napędzany rosnącym popytem w sektorach przemysłowych i energetycznych oraz ograniczeniem podaży przez rezerwę stabilności rynkowej (MSR). Na aukcji 11 czerwca 2025 roku, przeprowadzonej przez European Energy Exchange (EEX) dla Polski, sprzedano 2,0725 miliona EUA po cenie rozliczeniowej 73,50 EUR/t, z ofertami w przedziale 60–120 EUR/t, generując przychód 152,3 miliona EUR.

Do 2030 roku ceny EUA mogą osiągnąć 90–110 EUR/t, w zależności od tempa redukcji emisji i wdrożenia ETS2 (systemu dla budynków i transportu drogowego). Długoterminowo (2040–2050) ceny mogą wzrosnąć do 150 EUR/t, jeśli unijne cele neutralności klimatycznej będą realizowane zgodnie z Green Deal.

Rynek pierwotny i wtórny

W maju 2025 roku na aukcjach sprzedano 12,2 miliona EUA, co stanowi spadek o 5 procent w porównaniu do kwietnia (12,8 miliona EUA) z powodu harmonogramu aukcji i działania MSR, która wycofała 10 procent nadwyżki uprawnień z rynku. Wolumen aukcji dla Polski wyniósł 8,5 miliona EUA w I połowie 2025 roku, generując 625 miliona EUR przychodów.

Obroty na rynku wtórnym (giełdy, OTC, kontrakty futures) wzrosły o 8 procent w stosunku do kwietnia, osiągając 750 milionów EUA. Dominowały kontrakty futures (65 procent wolumenu), z mniejszym udziałem kontraktów spot (15 procent). Sezonowość wskazuje na wyższe obroty w II i III kwartale, związane z przygotowaniami do rozliczeń emisji za poprzedni rok.

Raport podkreśla, że ceny EUA tradycyjnie rosną w okresach wysokiego zapotrzebowania na energię (zima) i przed rocznymi rozliczeniami (kwiecień), a spadają latem z powodu niższej aktywności przemysłowej. W 2025 roku sezonowe wahania były mniej wyraźne dzięki stabilizującemu efektowi MSR.

W 2024 roku MSR wycofała z rynku 280 miliona EUA, redukując nadwyżkę uprawnień do 1,1 miliarda EUA (najniższy poziom od 2018 roku). W maju 2025 roku raport potwierdza dalsze działanie MSR, które w 2025 roku ma ograniczyć podaż o kolejne 200–250 milionów EUA, wspierając wzrost cen. KOBiZE wskazuje, że MSR będzie kluczowa dla stabilności EU ETS w obliczu wprowadzenia ETS2 w 2027 roku i zaostrzenia celów redukcyjnych do 2040 roku (90–95 procent redukcji emisji względem 1990).

Kształt EU ETS do 2040 roku

Raport analizuje konieczność instytucjonalnej ewolucji EU ETS w odpowiedzi na wyzwania neutralności klimatycznej. Kluczowe propozycje obejmują:

• Rozszerzenie EU ETS o nowe sektory (np. żegluga morska, w pełni włączona w 2024 roku, generująca 3 procent emisji w systemie).
• Wdrożenie ETS2 dla budynków i transportu drogowego od 2027 roku, co budzi obawy o wzrost kosztów energii dla gospodarstw domowych (raport EPRS szacuje dodatkowe 150 EUR/rodzina rocznie).
• Integrację z mechanizmem CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism), który od 2026 roku nałoży cła na import produktów wysokoemisyjnych, chroniąc konkurencyjność UE. KOBiZE podkreśla, że Polska, z 12 procentowym udziałem w emisjach EU ETS, potrzebuje inwestycji w OZE i technologie CCS (Carbon Capture and Storage), by sprostać celom.

Potrzeba przyspieszenia transformacji

Ocena NECP przez Komisję Europejską wskazuje, że Polska musi przyspieszyć transformację energetyczną, by osiągnąć cel 42,5 procent udziału OZE w miksie energetycznym do 2030 roku (w 2024 roku OZE stanowiły 21 procent). Raport KOBiZE sugeruje większe wsparcie dla fotowoltaiki, wiatru i biogazu oraz modernizację sieci przesyłowych, by zminimalizować wpływ wysokich cen EUA na sektor energetyczny.

Raport EPRS, cytowany przez KOBiZE, podkreśla ryzyko wzrostu kosztów ogrzewania i paliw w wyniku wprowadzenia ETS2 w 2027 roku. Polska, z wysokim udziałem węgla w ogrzewaniu (48 procent gospodarstw domowych), jest szczególnie narażona. KOBiZE rekomenduje mechanizmy kompensacyjne, np. Fundusz Społeczny Klimatyczny (87 mld EUR w latach 2026–2032), by chronić najuboższe gospodarstwa.

Międzynarodowa Agencja Energii (MAE) przewiduje, że w 2025 roku sprzedaż pojazdów elektrycznych (EV) w UE wzrośnie o 20 procent, osiągając 3,5 miliona sztuk. Wpływ na rynek EUA jest ograniczony, ale długoterminowo elektromobilność zmniejszy emisje z transportu, wspierając cele EU ETS. Polska, z 1,2 procent udziałem EV w rynku nowych aut w 2024 roku, potrzebuje rozbudowy infrastruktury ładowania.

Raport omawia unijne inicjatywy wspierające technologie usuwania CO2, takie jak rolnictwo węglowe (sekwestracja CO2 w glebie) i CCS. W 2025 roku UE przeznaczy 500 milionów EUR z Funduszu Innowacyjnego na projekty CCS, w tym w Polsce (np. projekt Orlenu w Kętrzynie). KOBiZE wskazuje, że CCS może zredukować emisje w przemyśle cementowym i chemicznym o 30 procent do 2030 roku.

Źródło: KOBiZE