Polska transformacja energetyczna staje się realna tylko dzięki nowoczesnej i rozbudowanej sieci dystrybucyjnej – podkreśla Sławomir Staszak, prezes Grupy Energa. W dobie rosnącego udziału odnawialnych źródeł energii (OZE) i coraz surowszych regulacji klimatycznych, inwestycje w infrastrukturę sieciową stają się fundamentem dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego i zrównoważonego rozwoju.

Wraz z rosnącym udziałem odnawialnych źródeł energii (OZE) w polskim miksie energetycznym, transformacja energetyczna staje się jednym z najważniejszych wyzwań współczesnej Polski. W 2024 roku OZE odpowiadały za 29,4% produkcji energii elektrycznej w kraju, a ambitne cele unijne, takie jak redukcja emisji gazów cieplarnianych o 90% do 2040 roku, wymagają przyspieszenia inwestycji w zieloną energię. Społeczeństwo oczekuje nie tylko czystej energii, ale także stabilnych dostaw i przystępnych cen, co stawia przed operatorami sieci dystrybucyjnych nowe wyzwania. Grupa Energa, będąca częścią koncernu Orlen, odgrywa kluczową rolę w tym procesie, łącząc modernizację infrastruktury z rozwojem OZE i innowacyjnymi rozwiązaniami dla klientów.

Cel tego artykułu jest jasny: przeanalizować inwestycje Energi w 2025 roku, ich wpływ na rozwój odnawialnych źródeł energii oraz znaczenie dla bezpieczeństwa energetycznego Polski. W dobie globalnych wyzwań klimatycznych i geopolitycznych, takich jak konieczność uniezależnienia się od importu paliw kopalnych, modernizacja sieci dystrybucyjnej staje się fundamentem transformacji energetycznej. Jak podkreśla Sławomir Staszak, bez nowoczesnej infrastruktury nie da się efektywnie wykorzystać potencjału energii wiatrowej, słonecznej czy gazowej.

Skala inwestycji i ich struktura

W pierwszym półroczu 2025 roku Grupa Energa przeznaczyła na inwestycje 1,9 miliarda złotych, co oznacza wzrost o 1% w porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego roku. Ten ambitny program inwestycyjny obejmuje trzy kluczowe linie biznesowe: dystrybucję, wytwarzanie oraz ciepłownictwo, z wyraźnym naciskiem na modernizację infrastruktury i rozwój odnawialnych źródeł energii. Struktura tych nakładów odzwierciedla strategiczne priorytety firmy, które wpisują się w szerszy plan transformacji energetycznej Polski i cele unijne.

Największą część budżetu inwestycyjnego, bo aż 1,3 miliarda złotych (65% całkowitych nakładów), przeznaczono na Linię Biznesową Dystrybucja. Środki te umożliwiły modernizację i rozbudowę 1700 kilometrów linii elektroenergetycznych, przyłączenie 17 tysięcy nowych odbiorców oraz integrację 525 megawatów nowych mocy z odnawialnych źródeł energii. Modernizacja sieci dystrybucyjnej obejmuje zarówno wymianę przestarzałej infrastruktury, jak i wdrażanie nowoczesnych technologii, takich jak inteligentne liczniki czy systemy zarządzania siecią, które zwiększają jej elastyczność i niezawodność.

Linia Biznesowa Wytwarzanie koncentruje się na rozwoju odnawialnych źródeł energii oraz jednostek gazowo-parowych. Wśród kluczowych projektów znajdują się elektrownie fotowoltaiczne, takie jak PV Mitra (65 MW), PV Kotla (130 MW) oraz PV Łosienice (39,9 MW), które wzmacniają pozycję Energi w segmencie OZE. Równolegle trwają inwestycje w elektrownie gazowo-parowe CCGT w Grudziądzu i Ostrołęce, które mają zapewnić stabilność systemu elektroenergetycznego w obliczu rosnącego udziału energii odnawialnej.

W Linii Biznesowej Ciepłownictwo Energa realizuje modernizację elektrociepłowni w Kaliszu i Elblągu, wprowadzając nowe kotłownie rezerwowo-szczytowe oraz układy kogeneracyjne gazowe. Te inwestycje nie tylko zwiększają efektywność energetyczną, ale także przyczyniają się do redukcji emisji gazów cieplarnianych, wspierając lokalne systemy ciepłownicze. Łącznie, te działania pokazują kompleksowe podejście Energi do transformacji energetycznej, które łączy rozwój OZE z modernizacją infrastruktury i poprawą efektywności cieplnej.

Sieć dystrybucyjna jako fundament transformacji

Wraz z rosnącym udziałem OZE w polskim miksie energetycznym, sieć musi być zdolna do przyjmowania zmiennych dostaw energii, zarządzania ich przepływem oraz zapewnienia stabilności systemu. Energa, jako jeden z największych operatorów sieci dystrybucyjnej w Polsce, odgrywa kluczową rolę w tym procesie.

Ważnym elementem modernizacji jest zastosowanie liczników zdalnego odczytu, które w 2025 roku obejmują już 89% odbiorców Energi. Te inteligentne urządzenia umożliwiają dynamiczne zarządzanie siecią, optymalizując jej pracę w czasie rzeczywistym i ułatwiając integrację nowych źródeł OZE, takich jak panele fotowoltaiczne czy farmy wiatrowe. Dzięki temu możliwe jest lepsze bilansowanie popytu i podaży energii, co jest kluczowe w obliczu zmienności produkcji energii odnawialnej, zależnej od warunków pogodowych.

Finansowanie tych inwestycji w dużej mierze opiera się na środkach z Krajowego Planu Odbudowy (KPO). W lutym 2025 roku Energa Operator pozyskała 7,5 miliarda złotych w formie niskooprocentowanej pożyczki od Banku Gospodarstwa Krajowego, co stanowi 20% całkowitego kosztu programu modernizacji sieci, szacowanego na 40 miliardów złotych do 2035 roku. Środki te umożliwią modernizację i budowę 21 tysięcy kilometrów linii elektroenergetycznych, integrację 9 gigawatów mocy z OZE oraz przyłączenie 200 tysięcy nowych prosumentów, co znacząco wzmocni infrastrukturę energetyczną Polski Północnej i Centralnej.

Rozwój odnawialnych źródeł energii

Odnawialne źródła energii są fundamentem strategii Energi, a ich udział w łącznej mocy zainstalowanej wynosi obecnie 54%. W pierwszym półroczu 2025 roku ponad 50% energii elektrycznej wyprodukowanej przez Grupę pochodziło z OZE, co plasuje Energę wśród liderów transformacji energetycznej w Polsce. Kluczową rolę w tym procesie odgrywają inwestycje w elektrownie fotowoltaiczne, które dynamicznie zwiększają udział energii słonecznej w miksie energetycznym.

Wśród kluczowych projektów znajdują się elektrownia PV Mitra o mocy 65 MW, PV Kotla o mocy 130 MW oraz PV Łosienice o mocy 39,9 MW. Te inwestycje nie tylko zwiększają zdolności produkcyjne Energi, ale także przyczyniają się do stabilizacji systemu elektroenergetycznego. Energia z OZE charakteryzuje się niskimi kosztami zmiennymi, co pozwala na obniżenie kosztów energii dla odbiorców końcowych. Ponadto, rozwój OZE zmniejsza zależność od paliw kopalnych, co jest kluczowe w kontekście unijnych celów klimatycznych i uniezależnienia się od importu surowców, takich jak rosyjski gaz czy węgiel.

Korzyści płynące z rozwoju OZE są wielowymiarowe. Po pierwsze, integracja nowych mocy odnawialnych stabilizuje system elektroenergetyczny, zmniejszając ryzyko blackoutów. Po drugie, ograniczenie emisji CO2 wspiera walkę ze zmianami klimatycznymi, co jest szczególnie istotne w obliczu rosnących cen uprawnień do emisji w systemie EU ETS (w 2024 roku średnia cena wynosiła 64,75 euro za tonę). Po trzecie, rozwój OZE przyciąga inwestorów do regionów takich jak Pomorze, gdzie Energa koncentruje swoje projekty, zwiększając atrakcyjność gospodarczą tych obszarów.

Inwestycje bilansujące system

Rosnący udział OZE w miksie energetycznym wymaga elastycznych źródeł energii, które mogą bilansować system w okresach niskiej produkcji energii odnawialnej, np. podczas bezwietrznej pogody czy nocy. W tym celu Energa inwestuje w elektrownie gazowo-parowe (CCGT) w Grudziądzu i Ostrołęce, które mają odegrać kluczową rolę w zapewnieniu stabilności dostaw energii. Te nowoczesne jednostki, o łącznej mocy około 1,3 GW, są projektowane z myślą o wysokiej efektywności i niskiej emisyjności w porównaniu z tradycyjnymi elektrowniami węglowymi.

Elektrownie CCGT, dzięki swojej elastyczności, pozwalają na szybkie dostosowanie produkcji energii do zmieniających się warunków w systemie elektroenergetycznym. Są one szczególnie ważne w kontekście integracji dużych mocy OZE, które charakteryzują się zmiennością produkcji. Inwestycje te wspierają również bezpieczeństwo energetyczne Polski, zmniejszając ryzyko przerw w dostawach energii i zapewniając stabilność dla odbiorców indywidualnych i przemysłowych.

Dodatkową zaletą elektrowni gazowo-parowych jest ich niższy wpływ na środowisko w porównaniu z elektrowniami węglowymi. Choć gaz ziemny jest paliwem kopalnym, nowoczesne technologie CCGT pozwalają na znaczące ograniczenie emisji CO2, co wpisuje się w unijne cele redukcji emisji gazów cieplarnianych. Elektrownie w Grudziądzu i Ostrołęce są także częścią szerszej strategii Orlen, która zakłada wykorzystanie gazu jako paliwa przejściowego w drodze do neutralności klimatycznej do 2050 roku.

Linia Biznesowa Ciepłownictwo Energi koncentruje się na modernizacji elektrociepłowni w Kaliszu i Elblągu, gdzie wprowadzane są nowoczesne kotłownie rezerwowo-szczytowe oraz układy kogeneracyjne gazowe. Te inwestycje mają na celu zwiększenie efektywności energetycznej, poprawę niezawodności dostaw ciepła oraz redukcję emisji gazów cieplarnianych w lokalnych systemach ciepłowniczych. W Kaliszu nowe jednostki kogeneracyjne o mocy elektrycznej 1,8 MW i cieplnej 1,7 MW zapewnią stabilne dostawy energii dla mieszkańców i przedsiębiorstw, podczas gdy w Elblągu modernizacja obejmuje instalację kotłowni gazowych o mocy cieplnej 114 MW.

Kogeneracja, czyli jednoczesna produkcja energii elektrycznej i cieplnej, odgrywa kluczową rolę w transformacji energetycznej. Dzięki wyższej sprawności energetycznej w porównaniu z tradycyjnymi elektrowniami, układy kogeneracyjne pozwalają na lepsze wykorzystanie paliwa, co przekłada się na niższe koszty produkcji i mniejsze emisje CO2. Inwestycje te wspierają również lokalne społeczności, zapewniając niezawodne dostawy ciepła w sezonie grzewczym i przyczyniając się do poprawy jakości powietrza w miastach.

Modernizacja systemów ciepłowniczych jest szczególnie istotna w kontekście unijnych regulacji, takich jak pakiet „Fit for 55”, który nakłada na kraje członkowskie obowiązek zwiększenia efektywności energetycznej i redukcji emisji w sektorze ciepłownictwa. Energa, dzięki swoim projektom, nie tylko spełnia te wymagania, ale także buduje wizerunek firmy zaangażowanej w zrównoważony rozwój i poprawę jakości życia mieszkańców.

Transformacja w praktyce

Energa nie ogranicza się do inwestycji infrastrukturalnych – aktywnie rozwija również ofertę detaliczną, która odpowiada na potrzeby klientów indywidualnych i biznesowych w dobie transformacji energetycznej. Dla klientów indywidualnych spółka oferuje nowoczesne produkty, takie jak instalacje fotowoltaiczne z magazynami energii, pompy ciepła oraz taryfy dynamiczne, które pozwalają na optymalizację zużycia energii w zależności od cen rynkowych. Te rozwiązania umożliwiają prosumentom – czyli osobom jednocześnie produkującym i konsumującym energię – obniżenie rachunków za energię i aktywny udział w transformacji energetycznej.

Dla klientów biznesowych Energa proponuje rozwiązania wspierające obniżenie kosztów energii i emisji CO2, takie jak dedykowane instalacje OZE czy usługi zarządzania energią (Demand Side Response). Te produkty odpowiadają na rosnące zapotrzebowanie na zrównoważone rozwiązania w przemyśle, szczególnie w kontekście rosnących cen uprawnień do emisji CO2 i oczekiwań inwestorów w zakresie ESG (Environmental, Social, Governance). Innowacje produktowe, takie jak inteligentne systemy zarządzania energią, wzmacniają pozycję Energi jako lidera transformacji energetycznej i budują zaufanie wśród klientów.

Rola tych innowacji wykracza poza aspekty komercyjne – przyczyniają się one do zmiany sposobu myślenia o energii w społeczeństwie. Poprzez promowanie prosumeryzmu i efektywności energetycznej, Energa wspiera rozwój zdecentralizowanego modelu energetycznego, w którym konsumenci stają się aktywnymi uczestnikami systemu. To podejście nie tylko zwiększa zaangażowanie społeczne, ale także przyspiesza transformację energetyczną na poziomie lokalnym.

Wyniki finansowe i efektywność inwestycji

W pierwszym półroczu 2025 roku Grupa Energa odnotowała zysk netto na poziomie 843 milionów złotych, co oznacza wzrost o 1% w porównaniu z analogicznym okresem 2024 roku. Wynik ten świadczy o stabilnej kondycji finansowej firmy, mimo wymagających warunków rynkowych i rosnących kosztów transformacji energetycznej. Kluczowym motorem wzrostu była Linia Biznesowa Dystrybucja, która wygenerowała 1,3 miliarda złotych przychodów, potwierdzając swoją strategiczną rolę w działalności grupy.

Znaczący udział w sukcesie firmy miał rozwój odnawialnych źródeł energii – 46% energii wyprodukowanej przez Grupę w tym okresie pochodziło z OZE, co stanowi jeden z najwyższych wyników wśród polskich firm energetycznych. Stabilny wzrost inwestycji, szczególnie w modernizację sieci i rozwój OZE, pokazuje efektywną alokację środków i zdolność Energi do realizacji ambitnych celów strategicznych. Wsparcie z Krajowego Planu Odbudowy oraz synergie w ramach Grupy Orlen dodatkowo wzmacniają pozycję firmy w obliczu wyzwań transformacji energetycznej.