Od 9 października 2025 roku właściciele starszych instalacji fotowoltaicznych w Polsce będą płacić za utylizację zużytych paneli. Nowe przepisy, zgodne z unijnymi normami, przerzucają koszty recyklingu na użytkowników, odpowiadając na rosnący problem odpadów z OZE. Polska firma 2loop Tech S.A. oferuje innowacyjne rozwiązania, umożliwiające efektywny odzysk surowców.
Zgodnie z nowelizacją ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, od 9 października 2025 roku odpowiedzialność za koszty recyklingu paneli fotowoltaicznych zostanie przeniesiona z producentów i importerów na właścicieli instalacji, szczególnie tych uruchomionych przed 1 stycznia 2016 roku.
Nowe regulacje wprowadzają ryczałtową opłatę recyklingową, która ma zagwarantować środki na bezpieczne zagospodarowanie zużytych paneli. Zmiany te są odpowiedzią na rosnący problem odpadów z odnawialnych źródeł energii (OZE) w Polsce i Unii Europejskiej, wynikający z boomu na fotowoltaikę w ostatnich kilkunastu latach.
– W Polsce mamy już pierwsze generacje paneli, które kończą swój cykl życia. W najbliższych latach liczba zużytych instalacji będzie rosła lawinowo – podkreśla prof. dr hab. inż. Barbara Tora z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.
Skala problemu odpadów fotowoltaicznych
Raport Wspólnego Centrum Badawczego Komisji Europejskiej (JRC) z marca 2025 roku, zatytułowany „Circular Economy Strategies for the EU’s Renewable Electricity Supply”, szacuje, że do 2050 roku kraje UE-27 wytworzą od 21 do 35 milionów ton odpadów fotowoltaicznych – znacznie więcej niż wcześniejsze prognozy. W Polsce, gdzie w 2024 roku moc zainstalowana w fotowoltaice osiągnęła 18 GW, a liczba instalacji przekroczyła 1,2 mln, problem staje się coraz bardziej palący.
Obecnie większość zużytych paneli trafia na składowiska lub jest przetwarzana w ograniczonym zakresie, co prowadzi do strat cennych surowców, takich jak krzem, szkło, aluminium czy metale rzadkie (np. srebro i indium). Zgodnie z unijnymi normami, recykling paneli powinien odzyskiwać co najmniej 85% masy i 80% materiałów, jednak stare technologie często nie spełniają tych wymagań, a odpady są eksportowane za granicę.
Nowe przepisy
Nowe regulacje nakładają na właścicieli instalacji obowiązek zapewnienia odpowiedniej utylizacji paneli, aby zapobiec gromadzeniu się elektroodpadów na wysypiskach.
Celem jest wdrożenie zasad gospodarki obiegu zamkniętego, które promują minimalizację odpadów i ponowne wykorzystanie surowców. Jednak dla właścicieli instalacji oznacza to dodatkowe koszty, które mogą wpłynąć na opłacalność inwestycji w OZE, szczególnie w przypadku starszych systemów. W 2024 roku GUS odnotował likwidację 12,7 tys. dzikich wysypisk, co pokazuje skalę problemu z nielegalnym składowaniem odpadów, w tym potencjalnie paneli fotowoltaicznych.
