Grupa CEZ sfinalizowała zakup Gas Distribution, operatora sieci gazowej w południowych Czechach. Transakcja obejmuje 100% udziałów i czeka na zgody regulacyjne.

Czeski gigant energetyczny CEZ podpisał 4 września 2025 roku umowę nabycia pełnego pakietu udziałów w spółce Gas Distribution, która zarządza siecią gazociągów w regionie południowoczeskim i części Wysoczyny. Transakcja, realizowana przez zależną spółkę GasNet, pozwoli CEZ rozszerzyć dystrybucję gazu na niemal cały obszar Czech, z wyjątkiem Pragi. Sprzedającym jest niemiecki koncern E.ON, a finalizacja zakupu wymaga zgód Komisji Europejskiej oraz czeskiego Ministerstwa Przemysłu i Handlu. Wartość transakcji nie została publicznie ujawniona, ale wcześniejsze przejęcie 55,21% udziałów w GasNet w 2024 roku kosztowało CEZ 846,5 miliona euro, co sugeruje znaczną skalę inwestycji.

Gas Distribution zarządza siecią 4600 kilometrów gazociągów, obsługując 111 tysięcy punktów odbioru i dostarczając w 2024 roku 2,8 TWh gazu. Zatrudnia około 120 pracowników i jest kluczowym elementem lokalnej infrastruktury. Z kolei GasNet, będąca już w portfolio CEZ, operuje siecią 65 tysięcy kilometrów, obsługuje 2,2 miliona punktów odbioru i w 2024 roku dostarczyła 59 TWh gazu, co stanowi 80% czeskiego rynku dystrybucji. Przejęcie Gas Distribution uzupełnia zasięg CEZ, czyniąc grupę dominującym graczem w krajowej dystrybucji gazu.

– CEZ koncentruje się na energii bezemisyjnej w ramach swojej strategii Clean Energy Tomorrow. Elektrownie jądrowe i odnawialne źródła energii będą w przyszłości odgrywać kluczową rolę w wytwarzaniu energii elektrycznej. Jednocześnie gaz będzie również pełnił ważną funkcję jako źródło dla elektrociepłowni gazowo-parowych oraz dla nowych czeskich elektrociepłowni, które zastąpią wycofywane elektrownie węglowe w Czechach – powiedział cytowany w komunikacie Daniel Beneš, prezes zarządu i dyrektor generalny CEZ.

– Przejęcie Gas Distribution doda również do naszego portfela kolejną stabilną spółkę w regulowanej części biznesu, co jest korzystne dla naszych akcjonariuszy – dodał.

Dodał, że akwizycja wzmacnia regulowaną część biznesu, co jest korzystne dla akcjonariuszy, zważywszy na stabilność przychodów z dystrybucji gazu. Czeski Skarb Państwa, kontrolujący 70% akcji CEZ, wspiera te działania, widząc w nich krok ku niezależności energetycznej.

Gaz jako filar transformacji

Przejęcie Gas Distribution to kolejny etap w ambitnej strategii CEZ, która łączy rozwój odnawialnych źródeł energii (OZE), energetyki jądrowej i gazu. W 2024 roku CEZ wygenerowało 50% energii z bezemisyjnych źródeł, w tym 30 TWh z elektrowni jądrowych Dukovany i Temelín. Firma planuje do 2030 roku zredukować udział węgla w produkcji energii do 12,5%, zastępując go gazem i odnawialnymi źródłami, takimi jak farmy wiatrowe (1 GW w 2024 roku) i fotowoltaiczne (0,5 GW). Gaz ziemny, a w przyszłości wodór, ma być paliwem przejściowym w ciepłownictwie, gdzie CEZ modernizuje elektrociepłownie, takie jak Mělník czy Třebovice, by przystosować je do spalania gazu i biomasy.

W 2023 roku CEZ zasygnalizowało zainteresowanie GasNet, największym czeskim dystrybutorem gazu, gdy rząd Czech zapowiedział sprzedaż jego udziałów. W marcu 2024 roku CEZ kupiło 55,21% udziałów GasNet od Macquarie Asset Management za 846,5 miliona euro, przejmując kontrolę nad siecią obsługującą 80% czeskiego rynku. GasNet, z przychodami 13,98 miliarda koron (636 milionów dolarów) i EBITDA 9,18 miliarda koron w 2022 roku, jest fundamentem czeskiej infrastruktury gazowej. Przejęcie Gas Distribution, mniejszego operatora, uzupełnia ten układ, dając CEZ niemal pełną kontrolę nad dystrybucją gazu w kraju, z wyjątkiem Pragi, gdzie operuje Pražská plynárenská.

Rząd Petra Fiali w październiku 2023 roku przejął kontrolę nad siecią przesyłową gazu poprzez państwową spółkę CEPS, kupując aktywa NET4GAS za 5 miliardów koron (950 milionów złotych). CEZ, jako częściowo państwowa firma, wspiera te wysiłki, zabezpieczając udziały w terminalach LNG w Niemczech i Holandii, które pokrywają 40% rocznego zużycia gazu w Czechach. Przejęcie Gas Distribution wzmacnia ten ekosystem, umożliwiając CEZ lepsze zarządzanie dostawami gazu i przygotowanie sieci do transportu wodoru, który w 2030 roku ma stanowić 10% miksu paliwowego w czeskim ciepłownictwie.

Spory z Gazpromem

Decyzja o przejęciu Gas Distribution ma kontekst geopolityczny. Po wstrzymaniu dostaw gazu przez Nord Stream w sierpniu 2022 roku i wygaśnięciu kontraktu na tranzyt gazu przez Ukrainę w grudniu 2024 roku, Czechy zredukowały zależność od rosyjskiego gazu do 5% w 2024 roku, wobec 97% w 2021 roku. CEZ odegrało kluczową rolę, zabezpieczając dostawy LNG z USA i Norwegii. W 2023 roku firma pozwała Gazprom Export, domagając się 45 milionów dolarów za niedobory dostaw w 2022 roku, gdy Rosja jednostronnie narzuciła płatności w rublach. W odwecie Gazprom pozwał CEZ w 2024 roku przed sądem w Petersburgu, ale szczegóły roszczeń pozostają niejawne.

Przejęcie Gas Distribution i wcześniejszy zakup GasNet dają CEZ strategiczną przewagę w regionie. Czechy, jako hub tranzytowy dla gazu do Austrii, Słowacji i Węgier, zyskują większą kontrolę nad przepływami gazu w Europie Środkowej. Współpraca z polskim Gaz-Systemem, operatorem gazoportu w Świnoujściu, otwiera możliwości importu LNG, co wzmacnia pozycję Czech w negocjacjach z dostawcami. W 2024 roku Gaz-System dostarczył 10% gazu zużywanego w Czechach, a plany rozbudowy terminalu w Gdańsku mogą zwiększyć ten udział do 20% do 2030 roku.

Synergie i transformacja na wodór

CEZ widzi w Gas Distribution szansę na synergie z GasNet. Obie spółki mają podobne modele operacyjne, co ułatwia integrację. GasNet zatrudnia ponad 2200 pracowników i dysponuje zaawansowanymi systemami zarządzania siecią, w tym technologiami Smart Grid, które CEZ zamierza wdrożyć w Gas Distribution. Integracja, zapowiedziana przez szefa GasNet Andrzeja Martynka, ma rozpocząć się po uzyskaniu zgód regulacyjnych w 2026 roku. Połączona sieć, licząca 69,6 tysiąca kilometrów, obsłuży 2,3 miliona punktów odbioru, dostarczając ponad 61 TWh gazu rocznie.

Kluczowym elementem strategii CEZ jest przygotowanie sieci gazowej do transportu wodoru. W 2023 roku firma uruchomiła pilotażowy projekt w elektrociepłowni Třebovice, testując spalanie mieszanki gazu ziemnego z 10% dodatkiem wodoru. Do 2030 roku CEZ planuje przystosować 30% swojej sieci do dystrybucji wodoru, co wymaga modernizacji rur i stacji pomiarowych. Gas Distribution, z nowoczesną infrastrukturą, jest idealnym kandydatem do tych zmian. Wodór ma zastąpić gaz ziemny w ciepłownictwie, redukując emisje CO2 o 15% do 2035 roku.

Wpływ na region i Polskę

CEZ, obecne w Polsce od 2006 roku, sprzedało w lutym 2025 roku swoje elektrociepłownie Skawina i Chorzów firmie ResInvest Group, wychodząc z segmentu węglowego. Transakcja, warta 200 milionów euro, pozwoliła CEZ skoncentrować się na OZE i gazie. W Polsce firma nadal zarządza farmami wiatrowymi o mocy 200 MW i planuje inwestycje w fotowoltaikę (100 MW do 2027 roku). Przejęcie Gas Distribution nie ma bezpośredniego wpływu na polski rynek, ale wzmacnia współpracę z Gaz-Systemem, który w 2024 roku dostarczył Czechom 6 TWh gazu przez interkonektor Stork II. Polska, z terminalem LNG w Świnoujściu i planowanym FSRU w Gdańsku, może stać się strategicznym partnerem dla CEZ w dostawach gazu.

Polski rynek gazu, zdominowany przez PGNiG (98% udziału w sprzedaży), różni się od czeskiego większą fragmentacją dystrybucji. Polska Spółka Gazownictwa (PSG), z siecią 210 tysięcy kilometrów, obsługuje 7 milionów punktów odbioru, dostarczając 20 TWh gazu rocznie. CEZ, posiadając doświadczenie w zarządzaniu GasNet, może w przyszłości rozważyć inwestycje w Polsce, zwłaszcza w kontekście wodoru. W 2024 roku PSG rozpoczęła testy dystrybucji wodoru w sieciach niskociśnieniowych, co pokrywa się z planami CEZ.