Rosja wykorzystuje system energetyczny jako narzędzie polityczne, a Europa zapłaciła zbyt wysoką cenę za uzależnienie od rosyjskich paliw kopalnych – podkreślała na konferencji prasowej minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska.
– Rosja w 2022 roku, przed agresją na Ukrainę, pokazała, że system energetyczny to broń w rękach Putina – stwierdziła Hennig-Kloska podczas Rady UE ds. Energii w Luksemburgu. Podkreśliła, że Europa zbyt długo była zależna od rosyjskiego gazu i węgla, co naraziło ją na poważne konsekwencje gospodarcze i polityczne.
– Każda złotówka płynąca do Putina to środki na rosyjskie zbrojenia – dodała, wskazując na konieczność zerwania z tą zależnością.
Unia Europejska przyjęła przełomowe konkluzje, zakładające publikację mapy drogowej odejścia od importu rosyjskich paliw jeszcze w czerwcu 2025 roku.
– Państwa członkowskie powinny dywersyfikować źródła energii i odchodzić od paliw kopalnych z Rosji – zaznaczyła minister, wskazując na europejską strategię energetyczną, która stawia bezpieczeństwo energetyczne i gospodarkę w centrum transformacji.
Bezpieczeństwo energetyczne ponad podziałami politycznymi
Hennig-Kloska podkreśliła, że bezpieczeństwo energetyczne nie może być przedmiotem walki politycznej.
– Prezydent Duda podpisał 15 ustaw przygotowanych przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, które przeszły przez Sejm. Dziękuję za współpracę ponad podziałami – powiedziała, podsumowując półtoraroczne działania resortu.
Kluczowe inicjatywy obejmują:
- Stabilizacja systemu elektroenergetycznego: Dwie ustawy o rynku mocy przedłużają wsparcie dla bloków węglowych, niezbędnych do stabilizacji sieci do czasu rozwoju magazynów energii i bloków gazowych.
- Inwestycje w infrastrukturę: Podpisano kontrakty na 90 miliardów złotych, w tym 70 miliardów złotych z KPO na modernizację i cyfryzację sieci elektroenergetycznych oraz przygotowanie ich do pracy w rozproszonym systemie energetycznym.
- Wsparcie dla magazynów energii: Aukcje na rynku mocy umożliwiły zakontraktowanie nowych mocy dyspozycyjnych, w tym magazynów energii, kluczowych dla stabilności sieci.
- Osłony dla obywateli: Kontynuacja osłon energetycznych zapewnia ochronę gospodarstw domowych przed rosnącymi kosztami energii.
Transformacja z myślą o obywatelach i gospodarce
Minister zwróciła uwagę, że transformacja energetyczna musi uwzględniać interesy obywateli. – Jeśli chcemy, by Europejczycy popierali transformację, muszą odczuwać jej korzyści w swoich portfelach – podkreśliła. W tym kontekście kluczowe było wynegocjowanie 30 procent darmowych uprawnień emisyjnych dla ciepłownictwa w ramach rewizji systemu ETS2, co wspiera przedsiębiorstwa przechodzące na czyste źródła energii.
– Ceny energii dla gospodarstw domowych i gospodarki muszą być jednym z wyznaczników transformacji – dodała Hennig-Kloska, wskazując na konieczność równowagi między celami klimatycznymi a dostępnością energii.
Minister Hennig-Kloska poinformowała, że w ramach Krajowego Planu Odbudowy (KPO) do samorządów, gmin oraz klastrów energii trafi łącznie 850 milionów złotych wsparcia na rozwój energetyki rozproszonej.
Z tej puli 700 milionów złotych przeznaczone zostanie na inwestycje infrastrukturalne, m.in. w budowę biogazowni i modernizację lokalnych sieci dystrybucyjnych. Dodatkowo 150 milionów złotych trafi na wsparcie przedinwestycyjne, które umożliwi przygotowanie koncepcji i planów transformacyjnych dla 19 wybranych projektów.
