Rząd Peru wykluczył 50 565 nieformalnych górników z programu REINFO, zaostrzając działania przeciwko nielegalnemu wydobyciu. W odpowiedzi górnicy zablokowali kluczową trasę transportu miedzi w regionie Cusco, używaną przez MMG, Glencore i Hudbay, co grozi zakłóceniami w dostawach. Konflikt podkreśla napięcia między formalnym a nieformalnym sektorem górniczym oraz wyzwania związane z ochroną środowiska.
Władze Peru zintensyfikowały walkę z nielegalnym wydobyciem, wykluczając 50 565 nieformalnych górników z programu REINFO, który od 2012 roku umożliwiał im tymczasową działalność – ogłosił 4 lipca 2025 roku minister energii i kopalń Jorge Montero. Decyzja wywołała protesty, w tym blokadę kluczowej trasy transportu miedzi w prowincji Chumbivilcas w regionie Cusco, używanej przez największe koncerny, takie jak MMG, Glencore i Hudbay.
Zaostrzenie polityki wobec nielegalnego wydobycia
Program REINFO, uruchomiony w 2012 roku, miał na celu stopniową formalizację nieformalnego górnictwa, ale był wielokrotnie przedłużany pod presją górników. W 2025 roku zarejestrowanych w nim było 85 000 osób, z czego tylko 20% przeszło formalizację.
Rząd, dążąc do likwidacji szarej strefy, wykluczył z programu 50 565 górników, z czego 45 000 nie wykazało aktywności w ciągu ostatnich czterech lat. Pozostało 31 560 uczestników, którzy muszą przejść do sektora formalnego. – Będziemy wzmacniać działania przeciwko nielegalnemu wydobyciu w całym kraju – zapowiedział minister Montero.
Krytycy programu, w tym rząd i formalne firmy wydobywcze, zarzucają mu umożliwianie nielegalnej działalności, która niszczy środowisko, zwłaszcza w peruwiańskiej Amazonii, oraz naruszanie praw własności koncesji. Nieformalni górnicy często działają na terenach chronionych lub należących do dużych koncernów, nie przestrzegając przepisów pracy i ochrony środowiska.
Protesty i blokada trasy miedzi
W odpowiedzi na decyzję rządu setki małych górników, zrzeszonych w Confederación Nacional de Pequeña Minería y Minería Artesanal del Perú (CONFEMIN), rozpoczęło protesty, domagając się przedłużenia REINFO poza grudzień 2025 roku oraz przyjęcia ustawy MAPE, która formalizowałaby ich działalność. Od 27 czerwca 2025 roku demonstranci zablokowali odcinek „korytarza górniczego” w Chumbivilcas (Cusco), kluczowej trasy o długości 482 km, używanej przez kopalnie Las Bambas (MMG), Constancia (Hudbay) i Antapaccay (Glencore) do transportu koncentratu miedzi do portów na wybrzeżu.
Protesty, prowadzone m.in. przez Luisa Huamana, sparaliżowały ruch na trasie, co może wpłynąć na produkcję trzech z dziesięciu największych kopalni miedzi w Peru, z Las Bambas na czele (4% globalnej produkcji miedzi). Choć operacje w kopalniach nie zostały przerwane, transport koncentratu jest utrudniony, co w przeszłości powodowało straty sięgające nawet 20% produkcji w Las Bambas. Firmy próbują omijać blokady alternatywnymi trasami, ale długotrwałe protesty grożą poważnymi zakłóceniami.
Napięcia między sektorami
Konflikt między nieformalnymi górnikami a dużymi koncernami narasta od lat. Wzrost cen miedzi (blisko rekordowych poziomów w 2024 roku) zwiększył aktywność nieformalnych kopalń, które konkurują z formalnymi operatorami, powodując zatory na trasach i wypadki (w maju 2025 roku odnotowano 11 kolizji z udziałem ciężarówek nieformalnych górników). W skrajnych przypadkach konflikty prowadziły do przemocy – w maju 2025 roku w Pataz nielegalni górnicy porwali i zamordowali 13 pracowników kopalni złota, co skłoniło władze do wprowadzenia godziny policyjnej.
Nieformalne górnictwo, odpowiadające za ok. 40–50% wydobycia złota w Peru, coraz częściej obejmuje miedź, co zaostrza spory o prawa do koncesji. Kopalnie takie jak Las Bambas, generująca 75% PKB regionu, borykają się z blokadami od 2016 roku, tracąc setki milionów dolarów w eksporcie. Społeczności lokalne, np. w Pamputa i Huancuire, domagają się większych korzyści ekonomicznych i praw do ziemi, krytykując brak wsparcia ze strony dużych kopalń. MMG twierdzi, że od 2016 roku wydało 800 mln USD na lokalnych dostawców i wspiera rozwój społeczności, ale napięcia pozostają.
Wyzwania środowiskowe i gospodarcze
Nielegalne wydobycie, zwłaszcza w Amazonii, powoduje degradację środowiska, w tym wylesianie i zanieczyszczenie rzek rtęcią. Program REINFO, choć miał formalizować sektor, jest krytykowany za umożliwianie takich praktyk. Peru, trzeci największy producent miedzi na świecie (2,76 mln ton w 2024 roku, prognoza 2,8 mln ton w 2025 roku), stoi przed wyzwaniem zrównoważenia interesów gospodarczych i środowiskowych. Sektor górniczy przyciągnął w 2024 roku inwestycje o wartości 4,96 mld USD, a w 2025 roku planowane jest co najmniej 4,8 mld USD.
Rząd prezydenta Diny Boluarte, zmagający się z protestami od 2022 roku, stoi przed trudnym zadaniem. Analityk Pedro Yaranga ostrzegł, że brak kompromisu w sprawie REINFO może eskalować konflikty, określając sytuację jako „tykającą bombę”. Minister spraw wewnętrznych Carlos Malaver zapewnił, że policja będzie chronić porządek publiczny, ale priorytetem jest dialog.
Źródło: PAP
