Elektrociepłownia Szombierki w Bytomiu przez dekady była symbolem potęgi przemysłu, by później popaść w ruinę. Dzięki Grupie Arche i unijnemu dofinansowaniu w wysokości 84 milionów złotych z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji ten zabytek poprzemysłowy z 1920 roku odzyskuje życie. Projekt za ponad pół miliarda złotych przekształci EC Szombierki w wielofunkcyjne centrum kultury, edukacji, turystyki i biznesu.
Elektrociepłownia Szombierki w Bytomiu, wzniesiona w 1920 roku, to jeden z najcenniejszych zabytków poprzemysłowych w Polsce i Europie. Jej monumentalna bryła, z wysokimi kominami i wieżą zegarową, przez dekady była sercem śląskiego przemysłu, dostarczając energię dla regionu. Po zamknięciu w latach 90. obiekt popadł w ruinę, stając się symbolem upadku górniczej potęgi. Dziś EC Szombierki przeżywa renesans dzięki ambitnemu projektowi rewitalizacji wartemu ponad 500 milionów złotych, wspartemu 84 milionami złotych z unijnego Funduszu Sprawiedliwej Transformacji (FST).
Ten projekt to więcej niż remont historycznych budynków – to wizja nowego życia dla regionu, który odchodzi od węgla w stronę zrównoważonej gospodarki. Szombierki, kiedyś serce przemysłu, mają szansę stać się centrum kultury, turystyki i edukacji, przyciągającym mieszkańców i turystów. W kontekście transformacji regionów górniczych, takich jak Śląsk, który otrzymał 2,2 miliarda euro z FST, projekt Arche pokazuje, jak unijne fundusze mogą łączyć ochronę dziedzictwa z nowoczesnością, tworząc nowe możliwości dla społeczności lokalnych.
Spotkanie historii z wizją biznesową
Grupa Arche zyskała renomę dzięki rewitalizacji historycznych obiektów, takich jak Cukrownia Żnin czy Browar Lubicz w Krakowie. Specjalizując się w hotelarstwie i inwestycjach w nieruchomości z duszą, Arche łączy biznes z pasją do ożywiania miejsc o znaczeniu historycznym. W 2022 roku firma zakupiła Elektrociepłownię Szombierki za 10 milionów złotych, widząc w niej potencjał na stworzenie unikalnego centrum kulturalno-turystycznego.
Po nabyciu EC Szombierki Arche rozpoczęło prace zabezpieczające, które były kluczowe wobec złego stanu technicznego obiektu. Nieszczelne dachy, wilgoć niszcząca ściany wewnętrzne, ubytki w elewacji i uszkodzenia w wieży zegarowej oraz hali maszyn wymagały pilnych napraw. Poprzedni właściciele dopuścili się zaniedbań, co doprowadziło do utraty wcześniejszej dotacji unijnej w wysokości 14 milionów złotych w 2018 roku.
Co powstanie w Szombierkach?
Projekt rewitalizacji EC Szombierki, szacowany na 505,8 miliona złotych, przekształci poprzemysłowy kompleks w wielofunkcyjne centrum łączące kulturę, edukację, turystykę i biznes. W dawnej hali turbin powstanie sala wielofunkcyjna na konferencje, bankiety, koncerty i spektakle, zdolna pomieścić setki osób. Rozdzielnia zostanie zamieniona w hotel z około 200 pokojami, a wieża zegarowa w luksusowe apartamenty.
W kotłowni zaplanowano galerię sztuki, przestrzenie wystawowe, targowe oraz edukacyjno-muzealne, a także foodhall i księgarnię. Wieża węglowa stanie się centrum edukacyjnym z salami wykładowymi i warsztatowymi, a kompleks uzupełnią restauracje, baseny i spa. W ramach wcześniejszego wsparcia unijnego (47,5 miliona złotych) powstanie infrastruktura sportowo-rekreacyjna, w tym kryty basen, brodzik, zjeżdżalnie, jacuzzi, sauny, korty do badmintona i squasha oraz siłownia zewnętrzna.
Projekt łączy historyczny charakter EC Szombierki z nowoczesnymi funkcjami, tworząc przestrzeń, która przyciągnie zarówno mieszkańców Bytomia, jak i turystów zainteresowanych dziedzictwem przemysłowym. Inspiracją dla Arche była rewitalizacja Cukrowni Żnin, która z opuszczonej fabryki stała się popularnym hotelem i centrum konferencyjnym. Monumentalna architektura EC ma stać się wizytówką śląskiej turystyki postindustrialnej, wpisując się w Szlak Zabytków Techniki Województwa Śląskiego.
Źródło: PAP
