Rządowa spółka Great British Energy–Nuclear (GBEN) wybrała Rolls-Royce SMR jako dostawcę technologii małych reaktorów jądrowych (SMR). Projekt, wspierany 2,5 miliarda funtów w ciągu czterech lat, ma ruszyć w połowie lat 30. Równolegle rząd zainwestuje 14,2 miliarda funtów w elektrownię Sizewell C.
Brytyjska państwowa spółka Great British Nuclear (GBN), przemianowana na Great British Energy–Nuclear (GBEN), ogłosiła wybór Rolls-Royce SMR jako preferowanego dostawcy technologii małych reaktorów jądrowych (SMR). Decyzja zakończyła dwuletni przetarg, w którym rywalizowały projekty Rolls-Royce SMR, BWRX-300 firmy GE-Hitachi oraz technologia Holtec. Projekt SMR otrzyma 2,5 miliarda funtów rządowego wsparcia do 2029 roku, a pierwsze reaktory mają zostać uruchomione w połowie lat 30. Tego samego dnia rząd brytyjski potwierdził 14,2 miliarda funtów na budowę elektrowni Sizewell C z dwoma reaktorami EPR.
Kluczowa rola GBEN
GBEN, jako deweloper projektu, odpowiada za wybór technologii, pozyskanie lokalizacji, przygotowanie zespołu oraz rozpoczęcie budowy.
– Główne zadania GBEN to wybór technologii, zdobycie odpowiednich lokalizacji, stworzenie odpowiedniego zespołu ludzi i rozpoczęcie budów – wyjaśnił Jeremy Stain, szef działu energii jądrowej w firmie Arup. Spółka nabyła już dwa tereny pod inwestycje: Oldbury-on-Severn w Gloucestershire i Wylfę na Anglesey, gdzie wcześniej działały reaktory Magnox. W 2024 roku rząd odkupił je od Hitachi za 160 milionów funtów po nieudanych planach konsorcjum Horizon. „GBEN może uzyskać inne lokalizacje” – dodał Stain.
GBEN prowadzi studia wykonalności i wczesne procedury środowiskowe dla Oldbury i Wylfy, które są preferowanymi lokalizacjami dla pierwszych małych reaktorów jądrowych SMR. Potencjalne inne miejsca nie zostały jeszcze ujawnione, ale SMR-y, dzięki mniejszym rozmiarom, mogą być budowane w większej liczbie lokalizacji, np. obok zakładów przemysłowych czy centrów danych AI.
Finansowanie i model inwestycyjny
Model finansowy projektu SMR nie jest jeszcze ostateczny, ale zakłada znaczące wsparcie rządu w fazie przygotowawczej.
– Rząd i GBEN będą finansować projekty do momentu rozpoczęcia budowy – wyjaśnił Stain. Taki model redukuje ryzyko związane z projektowaniem i licencjonowaniem, co czyni inwestycję atrakcyjną dla prywatnych inwestorów, np. funduszy emerytalnych.
– Inwestorzy dostają produkt, z którego zwroty otrzymują już w trakcie budowy – podkreślił ekspert.
Rząd planuje podpisać kontrakt z Rolls-Royce SMR jeszcze w 2025 roku, po uzyskaniu zgód regulacyjnych. Budowa pierwszych trzech reaktorów, każdy o mocy 470 MWe, ma kosztować kilka miliardów funtów, ale modularna konstrukcja SMR-ów ma obniżyć koszty w porównaniu z tradycyjnymi elektrowniami jądrowymi. „SMR-y są szybsze i tańsze w budowie” – zauważył minister energii Ed Miliband, wskazując na potencjał tworzenia 3000 miejsc pracy i zasilania 3 miliony domów.
Stain podkreślił, że rynek SMR w Wielkiej Brytanii wymaga początkowo dużego wsparcia rządowego, aby przyciągnąć prywatny kapitał.
– Pierwsze projekty potrzebują ogromnego wsparcia, aby doprowadzić je do punktu, w którym inwestorzy będą mogli zaangażować swoje pieniądze – ocenił. Długoterminowo SMR-y mogą stać się konkurencyjne, zwłaszcza w kontekście globalnego rynku wartego 500 miliardów funtów do 2050 roku, jak szacuje Międzynarodowa Agencja Energii.
Technologia Rolls-Royce SMR
Rolls-Royce SMR to reaktor wodno-ciśnieniowy generacji III+ o mocy 470 MWe, z pasywnymi systemami bezpieczeństwa. Każdy reaktor może zasilać milion domów przez 60 lat, produkując 1358 MWth energii cieplnej, co odpowiada 45 tysięcy domowych kotłów. Projekt opiera się na technologii stosowanej w brytyjskich okrętach podwodnych, co daje Rolls-Royce przewagę w doświadczeniu.
Spółka jest liderem w Europie, wyprzedzając konkurentów o 18 miesięcy w procesie regulacyjnym Generic Design Assessment (GDA). W lipcu 2024 roku projekt przeszedł drugi etap oceny brytyjskiego regulatora jądrowego (ONR), a pełna akceptacja jest oczekiwana w 2026 roku. Rolls-Royce SMR planuje budowę modułów w fabryce w Sheffield, co ma obniżyć koszty i przyspieszyć realizację.
Głównymi udziałowcami Rolls-Royce SMR są Rolls-Royce, Qatar Investment Authority, Constellation Generation, BNF Resources oraz czeski CEZ, który w 2025 roku kupił 20 procent udziałów, planując budowę SMR-ów w Czechach.
W Polsce technologia SMR jest rozwijana przez Orlen Synthos Green Energy. Planowane lokalizacje to Stawy Monowskie, Włocławek i Ostrołęka. Pełnomocnik rządu Wojciech Wrochna podkreślił, że SMR-y przyciągają prywatny kapitał, ale wymagają rządowych zachęt.
Źródło: PAP
