Polska pozostaje w tyle w realizacji ambitnych celów unijnego rozporządzenia AFIR, które od kwietnia 2024 roku reguluje rozwój infrastruktury ładowania pojazdów elektrycznych. Według danych Polskiego Stowarzyszenia Nowej Mobilności (PSNM), na koniec czerwca 2025 roku Polska wypełniła zaledwie 14% wymogów dotyczących sieci bazowej TEN-T, a w przypadku ciężarówek wynik jest bliski zeru.

Transformacja transportu w kierunku zeroemisyjności to jeden z filarów unijnej strategii „Fit for 55”, której celem jest redukcja emisji gazów cieplarnianych o 55% do 2030 roku. Kluczowym elementem tego procesu jest rozwój infrastruktury ładowania pojazdów elektrycznych (EV), regulowany przez unijne rozporządzenie AFIR (Alternative Fuels Infrastructure Regulation), obowiązujące od 13 kwietnia 2024 roku. Polska, choć deklaruje wsparcie dla elektromobilności, zmaga się z poważnymi trudnościami w realizacji celów AFIR.

Jak wynika z najnowszego raportu „Licznik AFIR” opublikowanego przez Polskie Stowarzyszenie Nowej Mobilności (PSNM), na koniec czerwca 2025 roku Polska osiągnęła zaledwie 14% wymogów dotyczących rozmieszczenia stref ładowania wzdłuż sieci bazowej TEN-T na 2025 rok i tylko 8% na 2027 rok. Te liczby wskazują na alarmująco wolne tempo rozwoju infrastruktury, które stawia pod znakiem zapytania zdolność kraju do sprostania unijnym wymogom.

Czym jest AFIR?

Rozporządzenie AFIR (Regulation for the Deployment of Alternative Fuels Infrastructure, UE 2023/1804) to unijny akt prawny, który zastąpił dyrektywę z 2014 roku i wprowadza bezpośrednio obowiązujące wymogi dla państw członkowskich. Jego celem jest przyspieszenie rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych, w tym stacji ładowania dla pojazdów elektrycznych, aby wspierać transformację transportu w kierunku zeroemisyjności. AFIR nakłada na kraje UE konkretne obowiązki, w tym:

• Rozmieszczenie stref ładowania dla pojazdów osobowych i dostawczych: Do końca 2025 roku wzdłuż sieci bazowej TEN-T (Transeuropejskiej Sieci Transportowej) co 60 km muszą znajdować się strefy ładowania o minimalnej mocy 400 kW, a do 2027 roku – 600 kW, z co najmniej jednym punktem ładowania o mocy powyżej 150 kW w każdej strefie.
• Infrastruktura dla elektrycznych ciężarówek (eHDV): Do 2027 roku połowa sieci bazowej TEN-T musi być pokryta strefami ładowania o mocy co najmniej 2800 kW, a do 2030 roku – 3600 kW.
• Dopasowanie mocy infrastruktury do liczby EV: Łączna moc stacji ładowania musi odpowiadać liczbie zarejestrowanych pojazdów elektrycznych, z wymogiem 1,3 kW na każdy samochód całkowicie elektryczny (BEV) i 0,8 kW na hybrydę plug-in (PHEV).

AFIR jest kluczowe, ponieważ zapewnia jednolite standardy dla infrastruktury ładowania w całej UE, umożliwiając swobodne podróżowanie pojazdami elektrycznymi i wspierając redukcję emisji CO2.

Liczby nie kłamią

Dane z „Licznika AFIR” PSNM na koniec czerwca 2025 roku są alarmujące. Polska osiągnęła zaledwie 14% realizacji celów dotyczących rozmieszczenia stref ładowania wzdłuż sieci bazowej TEN-T na 2025 rok i tylko 8% na 2027 rok. W porównaniu z grudniem 2024 roku oznacza to wzrost o zaledwie 3–4 punkty procentowe, co wskazuje na zbyt wolne tempo postępu. Jeszcze gorzej wygląda sytuacja w przypadku sieci kompleksowej TEN-T oraz infrastruktury dla elektrycznych ciężarówek (eHDV), gdzie poziom realizacji wynosi od 0% do 1%. 

Mimo że Polska przekroczyła wymagania AFIR w zakresie łącznej mocy infrastruktury ładowania (150% celu na 2025 rok i 69% na 2027 rok, dzięki 230 MW zainstalowanej mocy), kluczowym problemem pozostaje rozmieszczenie geograficzne stacji. Z raportu PSNM wynika, że Polska jest daleko od spełnienia wymogów dotyczących gęstości sieci ładowania, co ogranicza funkcjonalność infrastruktury, szczególnie na trasach tranzytowych.

Za mało stref, zbyt daleko od siebie

Choć liczba ogólnodostępnych punktów ładowania wzdłuż polskiej sieci TEN-T wzrosła o ponad 12% w ciągu ostatniego półrocza, osiągając poziom około 1000 urządzeń na koniec czerwca 2025 roku, to wciąż za mało, by spełnić wymogi AFIR. Kluczowym problemem jest niewystarczające zagęszczenie stref ładowania. Rozporządzenie wymaga, aby stacje o mocy co najmniej 400 kW znajdowały się maksymalnie co 60 km na każdym kierunku podróży wzdłuż sieci bazowej TEN-T. Tymczasem w Polsce strefy ładowania są rozmieszczone zbyt rzadko, a wiele z nich nie spełnia kryteriów mocy lub odległości określonych przez AFIR.

Sytuacja jest szczególnie dramatyczna w przypadku infrastruktury dla elektrycznych ciężarówek. Na koniec czerwca 2025 roku w Polsce funkcjonują tylko trzy lokalizacje z punktami ładowania dla eHDV, co stanowi 0% realizacji celów AFIR w tym obszarze. Nawet jedyny hub ładowania dla ciężarówek w Nadarzynie nie spełnia wymagań dotyczących rozmieszczenia, ponieważ odległości między stacjami są zbyt duże.

Co blokuje rozwój?

Rozwój infrastruktury ładowania w Polsce napotyka na szereg barier, które uniemożliwiają terminową realizację celów AFIR. Do najważniejszych należą:

• Brak jasnego i szybkiego wsparcia rządowego i samorządowego: Choć Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) uruchomił programy wsparcia, takie jak „Wsparcie infrastruktury ładowania pojazdów elektrycznych i infrastruktury tankowania wodoru”, ich skuteczność pozostawia wiele do życzenia. Pierwszy nabór, z budżetem blisko 1 mld zł, został wyczerpany w lipcu 2025 roku, ale kolejne środki nie zostały jeszcze udostępnione, co opóźnia inwestycje.
• Ograniczenia techniczne i przyłączeniowe: Długotrwałe procedury przyłączania stacji ładowania do sieci elektroenergetycznej, sięgające nawet trzech lat dla hubów wysokiej mocy, oraz wysokie koszty budowy przyłączy (często kilku kilometrów) to główne bariery. Brak przygotowania infrastruktury energetycznej przy autostradach i drogach ekspresowych dodatkowo komplikuje sytuację.
• Problemy z przetargami i regulacjami: Warunki przetargów ogłaszanych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) są często nieatrakcyjne dla operatorów, a istniejące umowy dzierżawy na Miejscach Obsługi Podróżnych (MOP) nie uwzględniają wymogów AFIR.

Branża apeluje o usprawnienie procedur przyłączeniowych, zwiększenie finansowania i optymalizację regulacji, by przyspieszyć rozwój infrastruktury. Bez tych zmian Polska nie ma szans na wypełnienie celów AFIR w terminie.

Źródło: PSNM