Od 24 lipca 2025 roku w pobliżu podmorskiego kabla elektroenergetycznego SwePol Link, łączącego Polskę ze Szwecją, obowiązuje strefa bezpieczeństwa. Zakaz pływania, nurkowania, trałowania i kotwiczenia ma chronić kluczową infrastrukturę energetyczną przed zagrożeniami hybrydowymi i sabotażem. Czy ta decyzja wpłynie na żeglugę, rybołówstwo i turystykę w regionie Bałtyku?
W odpowiedzi na rosnące zagrożenia dla infrastruktury krytycznej, Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE) ogłosiły wprowadzenie strefy bezpieczeństwa wokół podmorskiego kabla SwePol Link, łączącego systemy elektroenergetyczne Polski i Szwecji. Od 24 lipca 2025 roku w pasie o szerokości 250 metrów po obu stronach osi kabla obowiązuje zakaz trałowania, łowienia ryb, uprawiania sportów wodnych, nurkowania, kotwiczenia oraz prowadzenia jakichkolwiek prac podwodnych, chyba że są zlecone przez PSE. Zarządzenie, wydane 8 lipca przez Dyrektora Urzędu Morskiego w Gdyni, ma na celu ochronę infrastruktury kluczowej dla bezpieczeństwa energetycznego Polski i regionu Bałtyku. Dlaczego ta decyzja zapadła właśnie teraz? Jakie są jej implikacje dla użytkowników morza i bezpieczeństwa energetycznego?
Czym jest SwePol Link?
SwePol Link to podmorski kabel elektroenergetyczny prądu stałego (HVDC) o mocy 600 MW, łączący stację elektroenergetyczną w Słupsku (Polska) ze stacją Stärno w pobliżu Karlshamn na południowym wybrzeżu Szwecji. Kabel, o długości ponad 250 kilometrów, działa od 2000 roku i jest zarządzany wspólnie przez Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE) oraz szwedzkiego operatora sieci przesyłowej Svenska Kraftnät.
Kluczowe dane techniczne:
- Moc: 600 MW, umożliwiająca przesył energii w obu kierunkach.
- Długość: 254 km, z czego większość przebiega pod dnem Morza Bałtyckiego.
- Technologia: Kabel HVDC (wysokiego napięcia prądu stałego), zapewniająca wysoką efektywność i minimalne straty energii.
- Lokalizacja: Trasa kabla biegnie od Słupska przez wody terytorialne Polski, szwedzkiej strefy ekonomicznej i wód międzynarodowych, aż do wybrzeża Szwecji.
SwePol Link odgrywa strategiczną rolę w integracji systemów energetycznych Unii Europejskiej, umożliwiając dwukierunkowy przepływ energii między Polską a Szwecją. W praktyce kabel pozwala na eksport nadwyżek energii z Polski do Szwecji lub import energii odnawialnej, głównie z farm wiatrowych, ze Szwecji do Polski. Połączenie to jest kluczowe w kontekście transformacji energetycznej, uniezależnienia od dostaw energii z Rosji oraz stabilizacji sieci elektroenergetycznych w regionie.
Nowa strefa bezpieczeństwa – gdzie i dlaczego?
Decyzja o wprowadzeniu strefy bezpieczeństwa wokół kabla SwePol Link została ogłoszona przez PSE 8 lipca 2025 roku, a zarządzenie w tej sprawie wydał Dyrektor Urzędu Morskiego w Gdyni, Wiesław Piotrzkowski. Strefa obejmuje pas o szerokości 250 metrów po obu stronach osi kabla, co daje łącznie 500-metrowy korytarz bezpieczeństwa na całej trasie kabla w polskich wodach terytorialnych.
Zakres zakazu:
- Trawłowanie: Zakaz połowów ryb metodą trałową, która mogłaby uszkodzić kabel.
- Łowienie ryb: Ograniczenie wszelkich form rybołówstwa w strefie.
- Sporty wodne i nurkowanie: Zakaz aktywności rekreacyjnych, takich jak żeglarstwo, windsurfing czy nurkowanie.
- Kotwiczenie: Zabronione jest rzucanie kotwicy, co mogłoby naruszyć kabel.
- Prace podwodne: Niedozwolone są jakiekolwiek prace, np. badania geologiczne, chyba że autoryzowane przez PSE.
Strefa bezpieczeństwa wchodzi w życie 24 lipca 2025 roku i będzie obowiązywać do odwołania. Wyjątkiem są działania zlecone bezpośrednio przez PSE, takie jak konserwacja kabla czy inspekcje techniczne.
Jednym z kluczowych powodów podjęcia decyzji o zwiększeniu zabezpieczeń była rosnąca liczba zagrożeń hybrydowych. W ostatnich latach odnotowano wzrost incydentów sabotażowych wymierzonych w infrastrukturę podmorską w regionie Morza Bałtyckiego. Przykładem mogą być uszkodzenia kabli telekomunikacyjnych, do których doszło w 2024 roku. Zdarzenia te zwiększyły czujność władz i skłoniły do działań prewencyjnych.
Istotną rolę odegrała również konieczność ochrony infrastruktury krytycznej. SwePol Link, czyli podmorska linia energetyczna łącząca Polskę i Szwecję, jest uznawany za jeden z kluczowych elementów tej infrastruktury. Jego sprawne funkcjonowanie ma fundamentalne znaczenie dla bezpieczeństwa energetycznego obu państw.
Nie bez znaczenia są także obecne napięcia geopolityczne. Trwająca wojna na Ukrainie oraz agresywne działania Rosji w regionie Bałtyku – w tym potencjalne zagrożenia dla infrastruktury energetycznej – spowodowały, że Polska zdecydowała się na wzmocnienie ochrony tego typu obiektów.
Kable podmorskie są narażone nie tylko na celowe ataki, ale również na przypadkowe uszkodzenia. Mogą one zostać zerwane lub naruszone przez trałowce rybackie, kotwice statków lub inne aktywności morskie. Takie incydenty prowadzą do kosztownych napraw i mogą zakłócać dostawy energii, dlatego działania zapobiegawcze uznano za konieczne.
Region Morza Bałtyckiego stał się w ostatnich latach areną wzmożonej aktywności militarnej i hybrydowej, co zwiększa znaczenie ochrony infrastruktury podmorskiej. Incydenty, takie jak eksplozje gazociągów Nord Stream we wrześniu 2022 roku czy uszkodzenia kabli telekomunikacyjnych w Zatoce Fińskiej w październiku 2024 roku, pokazały, że infrastruktura podmorska jest podatna na celowe sabotaże. Eksperci, w tym analitycy NATO, wskazują, że Rosja może wykorzystywać operacje hybrydowe do destabilizacji regionu, w tym ataki na kable energetyczne i telekomunikacyjne.
SwePol Link, jako połączenie między Polską a Szwecją – dwoma członkami NATO i UE – ma strategiczne znaczenie dla bezpieczeństwa energetycznego regionu. Kabel umożliwia stabilizację dostaw energii w sytuacjach kryzysowych, np. przy niedoborach w polskim systemie elektroenergetycznym lub nadwyżkach w Szwecji, gdzie dominują odnawialne źródła energii. W kontekście wojny na Ukrainie i sankcji na Rosję, uniezależnienie od rosyjskich surowców energetycznych stało się priorytetem, co dodatkowo podnosi rangę SwePol Link.
Konsekwencje dla żeglugi, rybołówstwa i turystyki
Wprowadzenie strefy bezpieczeństwa wokół kabla SwePol Link może wpłynąć na działalność użytkowników Morza Bałtyckiego, w tym rybaków, żeglarzy i branży turystycznej. Obszar objęty zakazem, choć stosunkowo wąski (500 metrów szerokości), rozciąga się na całej trasie kabla w polskich wodach terytorialnych, co może kolidować z tradycyjnymi szlakami rybackimi i rekreacyjnymi.
Zakaz trałowania i łowienia ryb w strefie może ograniczyć dostęp rybaków do niektórych łowisk, szczególnie w rejonie wód przybrzeżnych między Słupskiem a Ustką. Organizacje rybackie, takie jak Zrzeszenie Rybaków Morskich, obawiają się o straty finansowe, choć PSE podkreśla, że strefa obejmuje niewielki fragment morza. Strefa nie wpływa bezpośrednio na główne szlaki żeglugowe, które przebiegają w głębszych wodach Bałtyku. Jednak mniejsze jednostki, takie jak jachty czy łodzie rybackie, muszą dostosować trasy, by uniknąć strefy.
Zakaz uprawiania sportów wodnych i nurkowania może ograniczyć działalność turystyczną w niektórych rejonach, szczególnie popularnych wśród nurków zainteresowanych wrakami w Bałtyku.
PSE zapowiada współpracę z Urzędem Morskim w Gdyni, Strażą Graniczną i Marynarką Wojenną w celu monitorowania strefy. Naruszenie zakazu może skutkować karami finansowymi lub konfiskatą sprzętu, co ma działać odstraszająco.
Źródło: PSE / PAP / XYZ
