Miasto Rybnik, Grupa PGE, Orlen Termika i PGNiG Termika Energetyka Przemysłowa podpisały list intencyjny, który otwiera drogę do strategicznych inwestycji w sektorze energetycznym i ciepłowniczym w aglomeracji rybnicko-jastrzębskiej. Współpraca ma zapewnić bezpieczeństwo energetyczne i nowoczesne źródła ciepła po wyłączeniu starych bloków węglowych.
Transformacja energetyczna to jedno z najważniejszych wyzwań współczesnej Polski, szczególnie w regionach tradycyjnie związanych z przemysłem węglowym, takich jak aglomeracja rybnicko-jastrzębska. W odpowiedzi na unijne wymogi dekarbonizacji oraz potrzebę zapewnienia stabilnych dostaw energii i ciepła, Miasto Rybnik, Polska Grupa Energetyczna (PGE), Orlen Termika oraz PGNiG Termika Energetyka Przemysłowa podpisały list intencyjny, który wyznacza ramy współpracy przy realizacji strategicznych inwestycji energetycznych i ciepłowniczych. Inicjatywa ta ma na celu nie tylko zapewnienie ciągłości dostaw ciepła dla mieszkańców Rybnika po planowanym wyłączeniu starych bloków węglowych Elektrowni Rybnik, ale także otwarcie nowych perspektyw dla rozwoju regionu poprzez wykorzystanie nowoczesnych technologii i alternatywnych źródeł energii.
Porozumienie to wpisuje się w szerszy kontekst polskiej transformacji energetycznej, która dąży do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku, zgodnie z unijnymi dyrektywami, takimi jak Europejski Zielony Ład. W artykule omówimy szczegóły listu intencyjnego, kluczowe projekty planowane w Rybniku, znaczenie współpracy dla bezpieczeństwa energetycznego oraz wyzwania związane z transformacją sektora ciepłowniczego w Polsce.
Czym jest list intencyjny i jakie są jego cele?
List intencyjny podpisany przez Miasto Rybnik, Grupę PGE, Orlen Termika oraz PGNiG Termika Energetyka Przemysłową stanowi formalne zobowiązanie do współpracy w celu modernizacji systemu energetycznego i ciepłowniczego w aglomeracji rybnicko-jastrzębskiej, ze szczególnym uwzględnieniem Rybnika. Dokument, podpisany przez prezydenta Rybnika Piotra Kuczerę, wiceprezesa PGE Macieja Górskiego, wiceprezesa Orlen Termika Michała Olszewskiego oraz członka zarządu PGNiG Termika Energetyka Przemysłowa Artura Zająca, wyznacza ramy dla realizacji strategicznych inwestycji, które mają odpowiedzieć na wyzwania związane z transformacją energetyczną.
Główne cele współpracy:
- Kluczowym zadaniem jest znalezienie nowoczesnych, niskoemisyjnych rozwiązań, które zastąpią starzejące się bloki węglowe Elektrowni Rybnik, planowane do wyłączenia w ramach unijnych wymogów dekarbonizacji. Partnerzy mają 18 miesięcy na opracowanie modelu produkcji i dostaw ciepła, który zapewni ciągłość dostaw dla mieszkańców, szczególnie w dzielnicy Rybnicka Kuźnia.
- Współpraca obejmuje szczegółowe analizy potencjalnych lokalizacji w aglomeracji rybnicko-jastrzębskiej pod kątem budowy nowych instalacji energetycznych, takich jak jednostki gazowe, magazyny energii czy źródła odnawialne.
- List intencyjny zakłada rozwój alternatywnych źródeł energii, takich jak gaz, biomasa czy potencjalnie wodór, aby zmniejszyć emisje CO2 i dostosować system ciepłowniczy do unijnych standardów efektywności energetycznej.
- Inwestycje mają wspierać lokalną gospodarkę, tworząc nowe miejsca pracy i poprawiając jakość życia mieszkańców poprzez zapewnienie nowoczesnej, ekologicznej infrastruktury.
– List intencyjny, który dziś podpisaliśmy, obejmuje działania dotyczące produkcji ciepła i energii elektrycznej z alternatywnych źródeł. Dzięki tego typu przedsięwzięciom Rybnik ma szansę trafić do grona kilkunastu polskich miast, które rozwijają nowoczesną infrastrukturę w zgodzie z zasadami zrównoważonego rozwoju – powiedział wiceprezes Orlen Termika Michał Olszewski.
Prezydent Rybnika Piotr Kuczera dodaje, że nowe rozwiązania nie tylko zapewnią bezpieczeństwo energetyczne, ale także pozwolą na ekonomiczne i ekologiczne zagospodarowanie odpadów kalorycznych, co obniży koszty życia mieszkańców.
Kluczowe projekty w Rybniku
Porozumienie otwiera drogę do realizacji kilku strategicznych inwestycji w Rybniku, które mają zrewolucjonizować lokalny system energetyczny i ciepłowniczy. Najważniejsze projekty obejmują:
- Budowa największego bloku gazowo-parowego w Polsce
Grupa PGE prowadzi zaawansowane prace nad budową bloku gazowo-parowego PGE Nowy Rybnik o mocy 882 MW, który ma zostać oddany do użytku w 2027 roku. Inwestycja, realizowana przez konsorcjum Polimeksu Mostostalu i spółek grupy Siemens, jest warta ponad 4,6 miliarda złotych. Jak zapowiada wiceprezes PGE Maciej Górski, „blok będzie służył przede wszystkim jako źródło elastyczności dla krajowego systemu energetycznego”. Jego kluczowe cechy to:
- Wysoka sprawność: Blok gazowo-parowy będzie jednym z najefektywniejszych w Polsce, co pozwoli na redukcję emisji CO2 w porównaniu z tradycyjnymi jednostkami węglowymi.
- Elastyczność systemu: Jednostka zapewni stabilność dostaw energii w okresach szczytowego zapotrzebowania, wspierając rozwój odnawialnych źródeł energii, takich jak farmy wiatrowe czy fotowoltaika.
- Wpływ na region: Inwestycja stworzy nowe miejsca pracy w fazie budowy i eksploatacji, a także wesprze lokalną gospodarkę.
PGE planuje również budowę kolejnej jednostki gazowej w Rybniku oraz magazynów energii, co wpisuje się w strategię Grupy do 2035 roku, zakładającą inwestycje w ciepłownictwo na poziomie 18 miliardów złotych.
- Modernizacja systemu ciepłowniczego
Po planowanym wyłączeniu starych bloków węglowych Elektrowni Rybnik, kluczowym wyzwaniem jest zapewnienie ciągłości dostaw ciepła dla mieszkańców, szczególnie w dzielnicy Rybnicka Kuźnia oraz innych odbiorców obsługiwanych przez PGE. List intencyjny zakłada, że w ciągu 18 miesięcy partnerzy wypracują model integracji lokalnego systemu ciepłowniczego, opartego na niskoemisyjnych technologiach. Możliwe rozwiązania obejmują:
- Wykorzystanie gazu ziemnego jako przejściowego paliwa w ciepłownictwie, co pozwoli na szybką redukcję emisji.
- Rozważane jest wykorzystanie biomasy lub odpadów kalorycznych, zgodnie z projektem Centrum Zielonej Energii, który Rybnik rozwijał wcześniej we współpracy z ZE PAK.
- W dłuższej perspektywie Orlen Termika i PGE mogą eksplorować wodór jako zeroemisyjne paliwo dla ciepłownictwa.
- Analiza terenów pod nowe inwestycje
Partnerzy przeprowadzą szczegółowe analizy terenów w aglomeracji rybnicko-jastrzębskiej, aby zidentyfikować lokalizacje odpowiednie dla nowych instalacji energetycznych. Może to obejmować magazyny energii, małe elektrownie gazowe lub odnawialne źródła energii, takie jak farmy fotowoltaiczne. Tego typu projekty wpisują się w strategię Orlen, który rozwija technologie multifuel, umożliwiające stopniową dekarbonizację poprzez wykorzystanie gazów alternatywnych.
Wyzwania transformacji ciepłownictwa w Polsce
Transformacja sektora ciepłowniczego w Polsce, w tym również w Rybniku, wiąże się z licznymi wyzwaniami, które wymagają skoordynowanej współpracy między administracją rządową, samorządami lokalnymi oraz sektorem prywatnym.
Jednym z głównych problemów jest niska efektywność energetyczna istniejących systemów ciepłowniczych. Według danych Ministerstwa Klimatu i Środowiska, jedynie około 20% sieci ciepłowniczych w Polsce spełnia unijne kryteria efektywności energetycznej. Oznacza to, że zdecydowana większość infrastruktury wymaga modernizacji, która wiąże się z ogromnymi kosztami. Szacuje się, że sama Grupa PGE będzie musiała zainwestować około 18 miliardów złotych do 2035 roku, aby dostosować swoje systemy do obowiązujących norm i standardów środowiskowych. Drugim istotnym wyzwaniem są wysokie koszty transformacji technologicznej. Budowa nowych niskoemisyjnych źródeł energii, takich jak jednostki gazowe, wiąże się z wielomiliardowymi nakładami finansowymi. Przykładem może być projekt PGE Nowy Rybnik, którego wartość szacowana jest na 4,6 miliarda złotych. Dodatkowo, sytuacje takie jak unieważnienie przetargu na modernizację Elektrociepłowni Gdynia wskazują na trudności związane z planowaniem budżetów oraz pozyskiwaniem wykonawców zdolnych do realizacji tak kosztownych inwestycji w obecnych warunkach rynkowych.
Transformacja ciepłownictwa to również wyzwanie społeczne. Lokalne społeczności często wyrażają obawy wobec nowych inwestycji, szczególnie jeśli zakładają one wykorzystanie paliw alternatywnych, takich jak odpady kaloryczne. Brak akceptacji społecznej może prowadzić do protestów i opóźnień realizacyjnych. Dlatego tak ważne są działania informacyjne i edukacyjne, takie jak kampanie prowadzone przez PGE Energia Ciepła, które mają na celu zwiększenie świadomości ekologicznej oraz wyjaśnienie korzyści płynących z nowoczesnych rozwiązań ciepłowniczych. Ostatnim, ale nie mniej istotnym wyzwaniem są unijne regulacje środowiskowe. Transformacja sektora musi być zgodna z zapisami dyrektywy RED II, która zobowiązuje państwa członkowskie do zwiększania udziału odnawialnych źródeł energii, oraz z wymogami Europejskiego Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji (ETS), który wprowadza coraz bardziej restrykcyjne limity emisji gazów cieplarnianych. Spełnienie tych wymagań będzie kluczowe zarówno dla uzyskania finansowania z funduszy unijnych, jak i dla zapewnienia konkurencyjności polskiego sektora ciepłowniczego w dłuższej perspektywie.
Źródło: PGE / Orlen / PAP
