Komisja Europejska ogłosiła nowy plan wsparcia dla sektora chemicznego, zmagającego się ze spadkami produkcji i zamknięciami zakładów. Plan opiera się na czterech filarach, obejmuje Sojusz na rzecz Chemikaliów Krytycznych i pakiet uproszczeń regulacyjnych, który ma przynieść 400 mln euro oszczędności rocznie.
Komisja Europejska (KE) przedstawiła 8 lipca 2025 roku nowy plan wsparcia dla przemysłu chemicznego, który zatrudnia 1,2 mln osób i zaopatruje ponad 90% unijnego przemysłu. Inicjatywa, zaprezentowana w Brukseli, ma na celu przeciwdziałanie kryzysowi w sektorze, który boryka się ze spadkami produkcji i zamykaniem zakładów.
– Chemia to „matka wszystkich sektorów”. Jej upadek oznacza ryzyko dla całego przemysłu – podkreślił wiceprzewodniczący KE Stéphane Séjourné podczas konferencji prasowej w Brukseli. Plan dla sektora chemicznego jest trzecim po planach dla stali i motoryzacji, które KE uznała za strategiczne.
– To ostatni dzwonek, by je uratować. Bez działań teraz, w najbliższych miesiącach grożą nam kolejne zamknięcia – ostrzegł Séjourné.
Cztery filary wsparcia
Plan opiera się na czterech kluczowych filarach:
- Wsparcie produkcji i inwestycji: KE planuje rozszerzyć pomoc państwową dla energochłonnych zakładów chemicznych oraz przyspieszyć procedury wydawania zezwoleń na inwestycje w czystsze technologie.
- Transformacja energetyczna i dekarbonizacja: Inwestycje w zielone technologie i alternatywy dla „wiecznych chemikaliów” (PFAS), które KE chce wycofać z produktów konsumenckich.
- Stymulowanie popytu na europejską chemię: Promowanie konkurencyjności europejskich produktów chemicznych na rynkach globalnych.
- Uproszczenie regulacji: Pakiet „omnibus” ma zredukować obciążenia administracyjne, przynosząc branży oszczędności rzędu 400 mln euro rocznie.
Sojusz na rzecz Chemikaliów Krytycznych
KE powoła Sojusz na rzecz Chemikaliów Krytycznych, który zidentyfikuje kluczowe substancje i zakłady dla bezpieczeństwa i przemysłu UE. Unia pozostaje zależna od zagranicznych dostawców, m.in. w przypadku metanolu, z którego ponad 80% pochodzi spoza UE.
Sojusz ma wzmocnić unijną suwerenność w dostępie do strategicznych surowców i chemikaliów.
Wsparcie dla gospodarki obiegu zamkniętego
Plan zakłada wsparcie dla firm rozwijających gospodarkę obiegu zamkniętego (GOZ) oraz technologie alternatywne dla PFAS, które są szkodliwe dla zdrowia i środowiska.
KE chce zminimalizować emisje tych substancji, dopuszczając ich użycie jedynie w strategicznych sektorach, takich jak zdrowie czy obronność, pod ścisłymi warunkami.
Wyzwania sektora chemicznego
Europejski przemysł chemiczny, określany jako „przemysł przemysłów”, boryka się z wysokimi kosztami energii, rosnącą konkurencją ze strony USA i Chin oraz surowymi regulacjami środowiskowymi.
W 2024 roku sektor odnotował dalszy spadek produkcji, a wiele firm, takich jak Dow czy LyondellBasell, zamykało swoje zakłady w Europie.
Nowy plan KE ma przeciwdziałać deindustrializacji i wspierać transformację w kierunku zrównoważonego rozwoju, zgodnie z celami Europejskiego Zielonego Ładu.
Jednocześnie krytycy, w tym organizacje ekologiczne, ostrzegają, że uproszczenia regulacyjne mogą osłabić ochronę zdrowia i środowiska, szczególnie w odniesieniu do kosmetyków i substancji rakotwórczych.
Źródło: PAP