Paul Krugman, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii, ostrzega, że optymizm wokół sztucznej inteligencji (AI) maskuje destrukcyjne skutki polityki gospodarczej Donalda Trumpa, utrzymując stabilność amerykańskiej giełdy mimo rosnących zagrożeń. W swoim najnowszym wpisie na Substacku noblista podkreśla, że wysokie cła, masowe deportacje i cięcia w finansowaniu nauki osłabiają fundamenty gospodarki USA, ale boom w sektorze AI tymczasowo zapobiega załamaniu.
Paul Krugman, wybitny ekonomista i laureat Nagrody Nobla z 2008 roku, w swoim najnowszym wpisie na Substacku z 6 sierpnia 2025 roku alarmuje, że amerykańska giełda nie odzwierciedla rzeczywistej kondycji gospodarki, pozostając stabilna mimo destrukcyjnych skutków polityki gospodarczej prezydenta Donalda Trumpa. Zdaniem Krugmana, boom technologiczny w sektorze sztucznej inteligencji (AI) skutecznie maskuje negatywne efekty „Trumponomics”, wprowadzając w błąd zarówno inwestorów, jak i opinię publiczną.
Krugman wskazuje, że pomimo wojny handlowej, masowych deportacji oraz cięć w finansowaniu badań naukowych, indeksy giełdowe, takie jak S&P 500, szybko odzyskały straty po chwilowym spadku związanym z ogłoszeniem ceł w ramach „Liberation Day” w kwietniu 2025 roku.
„Trumponomics”
Krugman szczegółowo analizuje elementy polityki gospodarczej Trumpa, które określa jako „destrukcyjne” i długoterminowo szkodliwe dla amerykańskiej gospodarki. Po pierwsze, wskazuje na wysokie cła, które niweczą 90 lat międzynarodowych negocjacji handlowych. Cła nałożone w ramach „Liberation Day”, obejmujące towary z wielu krajów, podniosły średnią stawkę taryfową z 2,5% na początku 2025 roku do około 17%, co wywołało chwilową panikę na rynkach i grozi dalszym spowolnieniem handlu międzynarodowego. Po drugie, masowe deportacje, będące jednym z filarów polityki imigracyjnej Trumpa, już teraz powodują niedobory siły roboczej w sektorach takich jak budownictwo, rolnictwo i usługi, co prowadzi do zakłóceń w łańcuchach dostaw.
Po trzecie, Krugman krytykuje cięcia w finansowaniu badań naukowych, które jego zdaniem osłabią pozycję USA jako globalnego lidera technologicznego. „Drastyczne obcięcie budżetów na naukę to strzał w stopę, który spowolni rozwój technologii w długim okresie” – ostrzega noblista. Dodaje, że ustawa budżetowa, określana przez Trumpa jako „Big Beautiful Budget Bill”, jest nie tylko nieodpowiedzialna fiskalnie, ale także „okrutna” w swoich skutkach społecznych, zagrażając stabilności programów takich jak Social Security i Medicare. Pomimo tych zagrożeń, reakcje rynków pozostają ograniczone, co Krugman przypisuje krótkowzroczności inwestorów i dominacji narracji o AI.
Kluczowy czynnik maskujący zagrożenia
Krugman podkreśla, że giełda nigdy nie była wiarygodnym wskaźnikiem przyszłych cykli gospodarczych, a jej ruchy są napędzane przez dominujące narracje rynkowe. Według danych przytaczanych przez Krugmana, inwestycje w sektor AI, w szczególności w budowę centrów danych i rozwój infrastruktury technologicznej, odpowiadały za około połowę wzrostu PKB USA w pierwszej połowie 2025 roku.
Boom AI, napędzany przez takie firmy jak Nvidia, AMD, Alphabet, Microsoft czy Meta, przyciąga ogromny kapitał, co podtrzymuje wysokie wyceny akcji technologicznych. Na przykład, Nvidia, będąca liderem w produkcji chipów AI, osiągnęła w lipcu 2025 roku wartość rynkową 4,2 biliona dolarów, stając się najcenniejszą spółką giełdową w historii. Optymizm wokół AI jest dodatkowo wspierany przez politykę Trumpa, który zapowiedział 500 miliardów dolarów inwestycji w infrastrukturę AI oraz złagodził regulacje środowiskowe dla budowy centrów danych. Krugman ostrzega jednak, że ten entuzjazm przypomina bańkę dot-com z lat 90., sugerując, że może zakończyć się „wielkim bailoutem dla technologicznych braci”.
Ocalenie przed recesją, ale na kredyt
Zdaniem Krugmana, nagły wzrost inwestycji w sektor AI „uratował” amerykańską gospodarkę przed stagnacją lub recesją, która mogłaby wyniknąć z negatywnych skutków polityki Trumpa. „Gdyby Trump nie wygrał wyborów i nie wprowadził swoich ceł, prawdopodobnie mielibyśmy teraz do czynienia z przegrzaniem gospodarki napędzanym wydatkami na AI” – zauważa noblista. Dane wskazują, że od kwietnia 2025 roku, po złagodzeniu najbardziej drastycznych ceł, S&P 500 wzrósł o ponad 28%, osiągając rekordowe poziomy. Jednak Krugman podkreśla, że ten wzrost jest tymczasowy i nie rozwiązuje fundamentalnych problemów.
Noblista ostrzega, że skutki obecnej polityki gospodarczej USA będą odczuwalne przez wiele lat. Cła zwiększają ryzyko inflacji, co ogranicza możliwości obniżania stóp procentowych przez Rezerwę Federalną. Niedobory siły roboczej wynikające z deportacji oraz cięcia w nauce mogą zahamować długoterminowy wzrost gospodarczy. Bańka AI może pęknąć, co mogłoby wywołać recesję, choć temat ten wymaga dalszej analizy.
Źródło: Business Insider / Bloomberg
