Od 1 stycznia 2026 roku okresy pracy na umowach-zleceniach i jednoosobowej działalności gospodarczej będą wliczane do stażu pracy, dając nawet 1,9 miliona osób prawo do dłuższego urlopu, nagród jubileuszowych i lepszego dostępu do stanowisk wymagających doświadczenia.
Rząd na posiedzeniu rozpatrzy projekt nowelizacji Kodeksu pracy, który umożliwi wliczanie okresów pracy na umowach-zleceniach, jednoosobowej działalności gospodarczej oraz innych form zatrudnienia do stażu pracy. Zmiany, przygotowane przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS), mają wyrównać szanse w dostępie do świadczeń pracowniczych, takich jak dłuższy urlop czy nagrody jubileuszowe. Nowe przepisy, działające wstecz, wejdą w życie 1 stycznia 2026 roku i mogą objąć blisko 1,9 miliona osób w Polsce.
Nowe zasady wliczania stażu pracy
Zgodnie z projektem do stażu pracy będą wliczane m.in.:
- Okresy prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej.
- Czas współpracy z osobą prowadzącą działalność gospodarczą.
- Okresy zawieszenia działalności w celu opieki nad dzieckiem.
- Wykonywanie umów-zleceń, umów o świadczenie usług lub agencyjnych.
- Ok nästa medlemskap i rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych.
- Udokumentowane okresy pracy zarobkowej za granicą (poza zatrudnieniem).
– Celem zmian jest sprawiedliwe traktowanie wszystkich form pracy. Chcemy, by osoby pracujące na umowach cywilnoprawnych czy prowadzące działalność gospodarczą miały takie same prawa do świadczeń, jak pracownicy etatowi – wyjaśniła ministra pracy Agnieszka Dziemianowicz-Bąk.
Okresy te będą potwierdzane zaświadczeniami ZUS, a w przypadku zatrudnienia niepodlegającego zgłoszeniu do ZUS (np. praca za granicą) – na podstawie ogólnych reguł dowodowych, takich jak dokumenty czy umowy. Przykładowo, pracownik z 7-letnim stażem na etacie, który udokumentuje dodatkowe 4 lata pracy na umowie-zleceniu, od 2026 roku zyska prawo do 26 dni urlopu wypoczynkowego zamiast obecnych 20.
Wpływ na pracowników i rynek pracy
Obecne przepisy Kodeksu pracy określają wymiar urlopu na 20 dni dla pracowników z mniej niż 10-letnim stażem i 26 dni dla tych z co najmniej 10-letnim doświadczeniem. Umowy-zlecenia i działalność gospodarcza nie są jednak uwzględniane, co ogranicza dostęp do świadczeń dla wielu pracowników. Nowelizacja znosi tę barierę, obejmując zarówno sektor publiczny, jak i prywatny.
Według badań BAEL z 2023 roku, 19,9 procent pracujących w Polsce (ok. 1,9 miliona osób) to osoby zatrudnione poza umowami o pracę, w tym na umowach-zleceniach, umowach o dzieło czy prowadzące działalność gospodarczą. Zmiany mogą znacząco poprawić ich sytuację, zapewniając:
- Dłuższy urlop wypoczynkowy: Większa liczba pracowników zyska prawo do 26 dni urlopu.
- Nagrody jubileuszowe: Wliczanie umów-zleceń do stażu umożliwi szybsze uzyskanie nagród w sektorze publicznym.
- Lepszy dostęp do awansów: Doświadczenie z umów cywilnoprawnych będzie uznawane przy aplikowaniu na stanowiska wymagające określonego stażu.
Wsteczne działanie przepisów
Kluczową cechą projektu jest jego wsteczne działanie, co oznacza, że do stażu pracy wliczone zostaną również wcześniejsze okresy zatrudnienia na umowach-zleceniach czy działalności gospodarczej. – To rozwiązanie przywraca sprawiedliwość tym, którzy przez lata pracowali w niestandardowych formach zatrudnienia – podkreśliła ministra Dziemianowicz-Bąk.
Pracodawcy będą musieli dostosować się do nowych zasad, co może oznaczać konieczność weryfikacji dokumentów pracowników i aktualizacji systemów kadrowych. ZUS przygotowuje się do wydawania zaświadczeń potwierdzających okresy zatrudnienia, co ma ułatwić proces.
Źródło: PAP
