Związek Zawodowy Maszynistów Kolejowych w Polsce (ZZM) wzywa premiera Donalda Tuska do pilnej interwencji w sprawie trudnej sytuacji PKP Cargo S.A. w restrukturyzacji. Związkowcy ostrzegają, że planowane zwolnienia grupowe, obejmujące ponad tysiąc pracowników, mogą zagrozić zdolnościom operacyjnym przewoźnika, kluczowego dla systemu transportowego i bezpieczeństwa narodowego.
Prezydent ZZM Leszek Miętek skierował 1 lipca 2025 roku pismo do premiera Donalda Tuska, apelując o natychmiastowe działania w sprawie kryzysu w PKP Cargo S.A. Związkowcy domagają się przywrócenia kolei jej kluczowej roli w przewozie ładunków masowych i ciężkich, co ma znaczenie dla gospodarki, klimatu, bezpieczeństwa narodowego i miejsc pracy. – Ewentualna realizacja zwolnień grupowych doprowadzi do całkowitej utraty zdolności operacyjnej przez przewoźnika – ostrzegł Miętek, wskazując na strategiczne znaczenie spółki dla systemu transportowego Polski.
Zagrożenia dla gospodarki i bezpieczeństwa
Według ZZM, planowane zwolnienia grupowe – do 1041 pracowników w 2025 roku i do 1388 w 2026 roku – będą miały „skrajnie negatywne” skutki dla polskiej gospodarki, szczególnie dla dużych inwestycji infrastrukturalnych, takich jak Centralny Port Komunikacyjny, oraz dla zdolności logistycznych armii w obliczu rosnących napięć geopolitycznych.
Związkowcy podkreślają, że PKP Cargo, mimo trudności, pozostaje filarem bezpieczeństwa narodowego, a jego osłabienie może umożliwić zagranicznym przewoźnikom, np. Deutsche Bahn Cargo, przejęcie kluczowych zadań transportowych, co zagraża suwerenności gospodarczej.
Brak reakcji rządu
Związkowcy od miesięcy alarmują o pogłębiającej się degradacji sektora przewozów towarowych, jednak apele kierowane do Ministerstwa Infrastruktury i wiceministra Piotra Malepszaka pozostały bez odpowiedzi. W lipcu 2024 roku sąd otworzył postępowanie restrukturyzacyjne PKP Cargo, a termin przedstawienia planu restrukturyzacji został przedłużony do 30 czerwca 2025 roku.
Wcześniej, w lipcu 2023 roku, spółka przeprowadziła zwolnienia grupowe, redukując zatrudnienie o 3665 osób. Obecnie PKP Cargo zatrudnia około 10 tys. pracowników.
Pod koniec czerwca 2025 roku zarząd PKP Cargo zaproponował alternatywę dla zwolnień grupowych, sugerując pracownikom zrzeczenie się części przywilejów z Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy (ZUZP) na rzecz systemu motywacyjnego opartego na efektywności pracy. Celem jest osiągnięcie oszczędności bez redukcji etatów. Jednak związkowcy krytykują tę propozycję, wskazując na brak spójnej strategii naprawczej i domagając się inwestycji oraz dywersyfikacji usług, by zwiększyć konkurencyjność firmy.
Kontrowersje wokół wynagrodzeń zarządu
Związkowcy z NSZZ „Solidarność” PKP Cargo wyrazili oburzenie wobec planów podwyżek dla zarządu i rady nadzorczej, które mogą zwiększyć wynagrodzenia członków zarządu o około 25 tys. zł brutto miesięcznie. W czasie głębokiej restrukturyzacji takie zmiany budzą kontrowersje, zwłaszcza w kontekście planowanych zwolnień.
Zarządca masy sanacyjnej, Izabela Skonieczna-Powałka, podkreśla, że przedstawione plany zwolnień to „najbardziej pesymistyczny scenariusz” i rozpoczęto konsultacje ze związkami, ale nie przesądza to o realizacji zwolnień w takiej skali.
Przyczyny kryzysu
PKP Cargo zmaga się z trudnościami wynikającymi z wieloletnich błędów zarządczych, braku dostosowania do trendów rynkowych oraz skutków tzw. decyzji węglowej z 2022 roku, kiedy spółka, na polecenie rządu Mateusza Morawieckiego, przewoziła 4,5 mln ton węgla, tracąc innych kontrahentów i przychody szacowane na setki milionów złotych. Związkowcy i zarząd wspólnie apelują o rekompensaty za te straty, które mogłyby pomóc w stabilizacji finansowej.
Dodatkowo, wysokie opłaty za dostęp do infrastruktury kolejowej, należące do najwyższych w Europie, pogłębiają utratę konkurencyjności wobec transportu drogowego.
Postulaty związkowców
Związkowcy przedstawili pięć kluczowych postulatów, w tym:
- Wypłatę rekompensat za przewozy węgla w latach 2022–2023.
- Obniżenie stawek za dostęp do infrastruktury kolejowej.
- Rozpoczęcie dużych inwestycji infrastrukturalnych, np. CPK.
- Zapewnienie finansowania dla logistyki wojskowej.
- Opracowanie strategii rozwoju opartej na inwestycjach i dywersyfikacji usług, zamiast masowych zwolnień.
Prezes PKP S.A., Alan Beroud, zadeklarował analizę rozwiązań wspierających PKP Cargo, ale pomoc finansowa jest uzależniona od zatwierdzenia propozycji układowych z wierzycielami. Opozycja ostrzega, że plany zwolnień i brak strategii naprawczej mogą prowadzić do marginalizacji PKP Cargo, a nawet jego przejęcia przez zagranicznych przewoźników, np. Deutsche Bahn Cargo.
Źródło: PAP
