Senat przyjął w czwartek bez poprawek nowelizację ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę, która zaostrza normy jakości wody pitnej i wprowadza nowe obowiązki dla dostawców. Ustawa przewiduje m.in. ocenę ryzyka w systemach wodociągowych oraz obowiązek informowania konsumentów o jakości i cenie wody.

• Senat w czwartek przyjął nowelizację ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę bez wprowadzania poprawek – za głosowało 53 senatorów, przeciw było 29, a 4 wstrzymało się od głosu.
• Ustawa wprowadza bardziej rygorystyczne parametry jakości wody przeznaczonej do spożycia, zgodnie z wymogami unijnej dyrektywy w sprawie wody pitnej.
• Dostawcy wody będą zobowiązani do regularnej oceny ryzyka w obszarach zasilania ujęć oraz w systemach zaopatrzenia w wodę, a przegląd tych ocen będzie odbywał się co 6 lat.
• Konsumenci otrzymają raz w roku informację o cenie i zużyciu wody, zarówno na fakturze, jak i w aplikacji mobilnej.
• Na fakturach pojawią się także dane o zużyciu wody w przeliczeniu na litr oraz porównanie kosztu z ceną wody butelkowanej.

Senat RP w czwartek nie zgłosił poprawek do nowelizacji ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, co oznacza, że akt prawny został przyjęty w wersji uchwalonej wcześniej przez Sejm i zostanie przekazany prezydentowi do podpisu.

Za przyjęciem ustawy bez poprawek głosowało 53 senatorów, przeciw było 29, a 4 wstrzymało się od głosu.

Nowelizacja wprowadza szereg zmian mających na celu poprawę jakości wody pitnej oraz zwiększenie przejrzystości informacji dla odbiorców. Najważniejsze rozwiązania obejmują:

• Wprowadzenie bardziej rygorystycznych parametrów jakości wody przeznaczonej do spożycia, zgodnych z wymogami Unii Europejskiej.
• Obowiązek oceny ryzyka w obszarach zasilania ujęć wody oraz w systemach jej zaopatrzenia — dostawcy będą musieli analizować czynniki mogące wpływać na bezpieczeństwo wody.
• Zwiększenie obowiązków informacyjnych wobec konsumentów – przynajmniej raz w roku dostawcy będą zobowiązani przekazać odbiorcom dane o: całkowitym zużyciu wody przez gospodarstwo domowe, cenie za litr dostarczanej wody, porównaniu ceny wody kranowej z wodą butelkowaną.
• Zapewnienie dostępu online do informacji o jakości wody, w tym danych dotyczących: twardości i stopnia mineralizacji, ewentualnych przekroczeń wartości parametrycznych, wyników monitoringu jakości, wyników oceny ryzyka dla danego systemu zaopatrzenia.

Nowe regulacje mają zwiększyć zaufanie do wody z kranu, poprawić transparentność w działalności przedsiębiorstw wodociągowych oraz ułatwić konsumentom kontrolę nad zużyciem i kosztami.

Ustawa wdraża także część postanowień unijnej dyrektywy 2020/2184 w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, której celem jest zapewnienie wysokiego poziomu ochrony zdrowia publicznego w krajach członkowskich UE.

Zwiększenie bezpieczeństwa i dostępności

Nowe przepisy wprowadzają kompleksowe rozwiązania mające na celu zwiększenie bezpieczeństwa i dostępności wody pitnej w Polsce, dostosowując krajowe regulacje do wymogów unijnej Dyrektywy (UE) 2020/2184 w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.

Ustawa określa przede wszystkim procedury identyfikacji osób i gospodarstw domowych pozbawionych dostępu do wody pitnej lub mających do niej ograniczony dostęp. Obowiązek ten spocznie na gminach, które — we współpracy z przedsiębiorstwami wodociągowymi i innymi dostawcami wody — będą musiały opracować plany działań zmierzających do zapewnienia mieszkańcom dostępu do bezpiecznej wody. Działania te mogą obejmować m.in. modernizację sieci, organizację punktów dystrybucji wody lub wsparcie socjalne dla osób w trudnej sytuacji.

Ważną częścią ustawy są także nowe obowiązki dotyczące badania jakości wody. Przedsiębiorstwa wodociągowe będą musiały prowadzić systematyczny monitoring parametrów chemicznych i mikrobiologicznych, a także reagować na każde stwierdzone przekroczenie norm. W tym zakresie doprecyzowano kompetencje Państwowej Inspekcji Sanitarnej, która będzie pełnić funkcję organu nadzoru, kontrolując zarówno wyniki badań, jak i skuteczność działań naprawczych.

Nowelizacja wprowadza również obowiązek regularnych ocen ryzyka w całym łańcuchu dostaw wody — od źródła ujęcia po kran odbiorcy:

• Dostawcy wody będą zobowiązani do przeprowadzania oceny ryzyka w obszarach zasilania ujęć oraz w systemach zaopatrzenia w wodę, z obowiązkiem aktualizacji co 6 lat.
• Analogiczny obowiązek spoczywać będzie na właścicielach i zarządcach nieruchomości oraz obiektów niemieszkalnych i użyteczności publicznej (np. szkół, szpitali, biurowców), którzy będą musieli analizować zagrożenia w wewnętrznych instalacjach wodociągowych.

Celem tych przepisów jest wdrożenie podejścia prewencyjnego – zamiast reagowania dopiero na stwierdzone skażenia, organy i przedsiębiorstwa mają identyfikować ryzyka wcześniej i zapobiegać ich wystąpieniu.

W szerszym ujęciu ustawa ma zapewnić spójny system zarządzania bezpieczeństwem wody pitnej, w którym odpowiedzialność rozłożona jest między administrację lokalną, dostawców i właścicieli budynków, a państwowy nadzór sanitarny ma narzędzia do skutecznej kontroli i egzekwowania obowiązków.

Implementacja unijnych dyrektyw wodnych

Nowe przepisy krajowe implementują postanowienia unijnej dyrektywy dotyczącej jakości wody pitnej, wprowadzając szereg wymogów mających na celu podniesienie standardów bezpieczeństwa i ochrony zdrowia publicznego. Wśród najważniejszych zmian znalazło się zaostrzenie norm jakości wody, w tym obowiązek monitorowania i eliminacji potencjalnie szkodliwych substancji, takich jak związki zakłócające gospodarkę hormonalną czy mikroplastik, które mogą mieć negatywny wpływ na zdrowie ludzi.

Dyrektywa przewiduje również ograniczenie strat wody w sieciach wodociągowych, które w wielu państwach członkowskich, w tym w Polsce, sięgają średnio nawet 30 proc. całkowitej produkcji wody pitnej. Celem jest nie tylko poprawa efektywności dostaw, ale także zmniejszenie presji na zasoby wodne i zwiększenie bezpieczeństwa wodnego w miastach i regionach.

Zgodnie z wymogami UE, wszystkie państwa członkowskie powinny były w pełni wdrożyć dyrektywę do 12 stycznia 2023 roku. Komisja Europejska oceniła, że dotychczasowe działania polskich władz były niewystarczające, w związku z czym 18 czerwca 2025 roku KE skierowała do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wniosek o nałożenie na Polskę kar finansowych za opóźnienia i brak pełnej implementacji przepisów unijnych.

Dostosowanie krajowego prawa do wymogów dyrektywy ma strategiczne znaczenie nie tylko dla ochrony zdrowia mieszkańców, ale również dla zapewnienia zgodności z europejskimi standardami środowiskowymi i bezpieczeństwa infrastruktury wodociągowej.