Polska od 1 października 2025 r. uruchamia system kaucyjny na butelki PET i puszki. Minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska zapowiedziała, że pozwoli on zwiększyć poziom odzysku plastikowych butelek z obecnych 45% do nawet 90%. Do końca roku obowiązuje okres przejściowy – w sklepach będą jeszcze dostępne napoje w opakowaniach nieobjętych kaucją.
- 1 października 2025 r. start systemu kaucyjnego w Polsce. Obejmie: butelki plastikowe do 3 litrów, puszki metalowe do 1 litra, od 1 stycznia 2026 r. także szklane butelki wielorazowe do 1,5 litra. Nie obejmuje butelek szklanych jednorazowych.
- Obecnie odzyskiwane jest ok. 45% butelek PET, rząd chce dojść do 90%.
- Do końca 2025 r. w obrocie mogą być jeszcze napoje w opakowaniach bez kaucji – wyprzedaż starych zapasów.
- MKiŚ zapowiada dodatkowe wsparcie dla szklanych butelek wielokrotnego użytku, jako najbardziej neutralnych środowiskowo. Polska staje się 19. krajem w Europie z systemem kaucyjnym.
Minister Klimatu i Środowiska Paulina Hennig-Kloska poinformowała, że wprowadzenie systemu kaucyjnego w Polsce, który rusza w środę, może przynieść bardzo wymierne efekty w zakresie gospodarki odpadami i recyklingu. Resort szacuje, że dzięki nowemu rozwiązaniu uda się odzyskiwać nawet 90 procent plastikowych butelek typu PET, podczas gdy obecnie wskaźnik ten wynosi jedynie około 45 procent. To oznacza podwojenie skuteczności recyklingu tego rodzaju opakowań i dostosowanie polskiego rynku do standardów obowiązujących w wielu krajach Unii Europejskiej.
Minister podkreśliła, że na początku funkcjonowania systemu obowiązywać będzie okres przejściowy. Do końca bieżącego roku konsumenci będą mogli wciąż kupować produkty w opakowaniach, które nie są objęte kaucją – chodzi o zapasy, które trafiły do obrotu jeszcze przed wejściem w życie nowych przepisów. Z czasem takie butelki i puszki zostaną jednak całkowicie wycofane z rynku.
System kaucyjny obejmie przede wszystkim butelki plastikowe PET o pojemności do 3 litrów, puszki metalowe do 1 litra oraz szklane butelki wielokrotnego użytku. Klienci przy zakupie napoju zapłacą kaucję w wysokości kilkudziesięciu groszy, którą odzyskają po zwrocie pustego opakowania do sklepu lub automatu (tzw. butelkomatu). Zgodnie z zapowiedziami, sieci handlowe i producenci napojów są przygotowani do obsługi tego systemu, a w dużych sklepach zaczynają już pojawiać się pierwsze automaty do zwrotu opakowań.
Resort klimatu zaznacza, że system kaucyjny ma wymiar nie tylko ekologiczny, ale też ekonomiczny. Zwiększenie poziomu recyklingu tworzyw sztucznych i szkła pozwoli ograniczyć ilość odpadów trafiających na wysypiska, a surowce wtórne będą ponownie wykorzystywane przez przemysł. Dodatkowo wdrożenie tego rozwiązania to realizacja unijnych zobowiązań w zakresie gospodarki obiegu zamkniętego, które zakładają m.in. konieczność odzyskiwania określonego odsetka opakowań.
– Dziś w ramach systemu gospodarowania odpadami wraca do systemu ok. 45 proc. tego typu opakowań (butelek typu PET). Mamy ambicję, szacujemy, że możemy odzyskiwać w ten sposób nawet 90 proc. opakowań zamiast zanieczyszczać parki, zanieczyszczać wodę, tworzyć zagrożenie mikroplastikiem w różnych produkcjach spożywczych w wodzie. Możemy to zbierać, segregować i zwracać do systemu, zwiększając też udział tego typu recyklomatu w ramach produkcji kolejnych produktów w opakowaniu – powiedziała na briefingu po posiedzeniu rządu Hennig-Kloska.
Zapowiedziała, że od środy rusza w Polsce system kaucyjny.
Jesteśmy 19 krajem
– Polska jest 19. europejskim krajem, w którym tego typu sposób obrotu opakowaniami po napojach będzie obowiązywał w gospodarce – powiedziała szefowa MKiŚ.
Dodała, że oznacza to tyle, że w środę w sklepach mogą pojawić się pierwsze napoje w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym, od których będzie pobierana kaucja.
– Do końca roku mamy okres przejściowy, w którym w sklepach na półkach mogą pojawiać się napoje zarówno w (oznaczonych) opakowaniach, które są w systemie kaucyjnym, jak i te, które pochodzą ze starych zapasów, od których nie została pobrana kaucja i które tym systemem nie są objęte. Szacujemy, że do końca roku wyczerpią się zapasy i od 1 stycznia 2026 r. już tylko opakowania do napojów w systemie kaucyjnym będą mogły pojawiać się w sklepach – zaznaczyła.
Zapowiedziała też, że MKiŚ chce systemowego rozwiązania dla szklanych butelek wielokrotnego użytku.
– To jest najbardziej neutralna środowiskowo forma opakowań do napojów, a mali producenci dzisiaj nie są w stanie zorganizować sobie systemu i ma to być zachęta dla kolejnych, również mniejszych producentów do stosowania tej formy opakowania – wyjaśniła.
„System prosty i przejrzysty”
Minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska wyjaśniła, że system kaucyjny został tak zaprojektowany, aby był prosty i przejrzysty dla konsumentów. Punkty zbiórki opakowań będą wyraźnie oznaczone, a klienci nie będą musieli zachowywać paragonu – zwrot kaucji będzie możliwy wyłącznie na podstawie etykiety potwierdzającej, że opakowanie jest objęte systemem. Ważną zasadą jest także to, że butelki plastikowe nie powinny być zgniatane, ponieważ automaty do zwrotu i obsługa sklepowa muszą móc odczytać kod kreskowy i etykietę.
Od 1 października 2025 roku duże sklepy, o powierzchni powyżej 200 m², będą zobowiązane do odbierania pustych butelek i puszek oraz do zwracania kaucji klientom. Mniejsze sklepy będą musiały pobierać kaucję przy sprzedaży napojów, ale przystąpienie do systemu odbioru będzie dla nich dobrowolne – jeśli zdecydują się nie przyjmować pustych opakowań, klienci będą mogli oddać je w innych punktach, np. w dużych sklepach czy automatach.
System obejmie trzy kategorie opakowań:
- butelki plastikowe (PET) do 3 litrów,
- puszki metalowe do 1 litra,
- szklane butelki wielorazowego użytku do 1,5 litra – ale dopiero od 1 stycznia 2026 roku.
Jednocześnie system nie obejmie szklanych butelek jednorazowego użytku – za takie opakowania kaucja nie będzie pobierana. O tym, czy dana butelka szklana jest traktowana jako jednorazowa czy wielorazowa, decyduje producent napoju.
Źródło: PAP
