Polska Spółka Gazownictwa deklaruje gotowość na przyjęcie biometanu i zapowiada inwestycje w infrastrukturę oraz zmiany regulacyjne wspierające rozwój rynku zielonego gazu. Pierwsza biometanownia w Strzelinie została już podłączona do krajowej sieci, a według szacunków Polska może produkować nawet 4 mld m³ biometanu rocznie.
- Polska Spółka Gazownictwa jest gotowa do przyjmowania biometanu do sieci i zapowiada dalsze inwestycje w modernizację infrastruktury oraz zmiany organizacyjne.
- 9 września 2025 r. pierwsza w kraju biometanownia w Cukrowni Strzelin została podłączona do sieci PSG, co uznaje się za przełom w transformacji energetycznej.
- Polska dysponuje piątym co do wielkości potencjałem w UE w zakresie substratów do produkcji biometanu, z szacowaną roczną zdolnością na poziomie ok. 4 mld m³.
- Krajowy Plan w dziedzinie Energii i Klimatu zakłada osiągnięcie 1,5 mld m³ biometanu do 2030 r. oraz 3,9 mld m³ do 2040 r.
9 września 2025 roku Polska Spółka Gazownictwa podłączyła do swojej sieci dystrybucyjnej pierwszą w Polsce biometanownię, co jest przełomowym wydarzeniem dla krajowej transformacji energetycznej. Instalacja zlokalizowana w cukrowni Strzelin na Dolnym Śląsku, należącej do spółki Südzucker Polska, wykorzystuje wysłodki buraczane – produkt uboczny procesu wytwarzania cukru – jako surowiec do produkcji biometanu. Zielony gaz, po oczyszczeniu do jakości odpowiadającej parametrom gazu ziemnego, zasila nie tylko sam zakład, ale jest także wtłaczany do sieci, dzięki czemu trafia do odbiorców końcowych w regionie.
Proces technologiczny w Strzelinie opiera się na beztlenowej fermentacji metanowej, prowadzonej w czterech fermentorach o pojemności 10 tysięcy metrów sześciennych każdy. Wysłodki buraczane, bogate w łatwo fermentujące cukry, ulegają rozkładowi, w wyniku czego powstaje biogaz. Następnie jest on oczyszczany z domieszek i przekształcany w pełnowartościowy biometan. Nadwyżki gazu, niewykorzystywane bezpośrednio w cukrowni, przesyłane są 9-kilometrowym gazociągiem wybudowanym specjalnie we współpracy z PSG, co umożliwia wtłaczanie ich do szerszej sieci dystrybucyjnej.
Przyłączenie biometanowni wymagało specjalnych dostosowań infrastrukturalnych. Zainstalowano m.in. stacje pomiarowe kontrolujące ciepło spalania oraz jakość dostarczanego paliwa, tak aby biometan spełniał restrykcyjne wymogi Rozporządzenia Ministra Gospodarki z 2010 roku. Regulacje dopuszczają maksymalne odchylenie ciepła spalania od wartości wzorcowych na poziomie 4 procent. PSG, korzystając z doświadczenia w modernizacji sieci, wdrożyła także systemy kondycjonowania, które gwarantują, że nowy rodzaj gazu nie zakłóci przepływów i parametrów pracy całej sieci.
Przyłączenie biometanowni w Strzelinie to pierwszy krok w realizacji strategii PSG, zakładającej stopniowe zastępowanie części gazu ziemnego zielonym biometanem. Dzięki temu możliwa będzie istotna redukcja emisji CO2, liczona w milionach ton rocznie, przy jednoczesnym wykorzystaniu lokalnych zasobów i odpadów produkcyjnych. Projekt ten otwiera drogę do rozwoju kolejnych inwestycji w Polsce i pokazuje, że krajowa infrastruktura gazowa jest gotowa na przyjęcie odnawialnych gazów, stanowiących przyszłość sektora energetycznego.
Potencjał biometanu ukryty w odpadach
Polska posiada jeden z największych potencjałów w Unii Europejskiej, jeśli chodzi o rozwój biometanu. Zajmuje piąte miejsce w UE pod względem dostępności substratów, które mogą być wykorzystane do jego produkcji, a roczna zdolność wytwórcza szacowana jest na około 4 miliardy metrów sześciennych. Surowce te pochodzą z różnych sektorów gospodarki – rolnictwa, przemysłu spożywczego, oczyszczalni ścieków oraz szeroko rozumianej gospodarki odpadami. Do najważniejszych źródeł zalicza się m.in. odchody zwierzęce, słomę, bioodpady komunalne oraz pozostałości z przetwórstwa rolno-spożywczego.
Według raportu Narodowego Centrum Badań i Rozwoju opublikowanego w 2025 roku, potencjał techniczny Polski w zakresie biometanu jest jeszcze większy i sięga nawet 8 miliardów metrów sześciennych rocznie. Jednak ze względu na ograniczenia logistyczne, takie jak koszty transportu substratów czy rozdrobnienie źródeł ich pozyskania, realny potencjał wdrożeniowy wynosi około 4,7 miliarda metrów sześciennych. To wciąż ogromna wartość, mogąca w znaczącym stopniu uniezależnić Polskę od importu gazu ziemnego i jednocześnie przyczynić się do redukcji emisji gazów cieplarnianych.
Największe możliwości rozwoju biometanu występują w Wielkopolsce oraz w północno-wschodniej części kraju. W tych regionach istnieje duża koncentracja gospodarstw rolnych i zakładów przetwórczych, co zapewnia stabilną bazę substratów. Szacuje się, że lokalne biometanownie mogłyby tam przetwarzać miliony metrów sześciennych surowca rocznie, stając się jednocześnie ważnym elementem lokalnych systemów energetycznych oraz źródłem dodatkowych przychodów dla rolników i przedsiębiorców.
W 2025 roku Polska Spółka Gazownictwa wprowadziła zaktualizowaną wersję Mapy Chłonności – nowoczesnego, interaktywnego narzędzia, które prezentuje dostępne moce przesyłowe sieci średniego ciśnienia oraz potencjalne ograniczenia odbioru biometanu. Aktualna edycja mapy została rozwinięta o system dobowego rozliczania chłonności, co pozwala inwestorom jeszcze dokładniej ocenić możliwości przyłączeniowe w poszczególnych lokalizacjach. Dzięki temu ułatwione jest planowanie nowych projektów biometanowych i ich integracja z istniejącą infrastrukturą.
Inwestycje PSG w zieloną sieć
Polska Spółka Gazownictwa (PSG) intensyfikuje działania związane z rozwojem swojej infrastruktury, stawiając na integrację biometanu z krajową siecią dystrybucyjną. Spółka ogłosiła, że w 2025 roku przeznaczy łącznie 3,3 miliarda złotych na modernizację i rozbudowę sieci gazowej. Z tej kwoty ponad 1 miliard złotych zostanie skierowany na realizację nowych przyłączeń, a aż 700 milionów złotych pochłonie wdrożenie inteligentnych gazomierzy. Urządzenia te pozwalają na bieżące monitorowanie zużycia i jakości gazu, co stanowi kluczowy krok w stronę pełnej integracji odnawialnych źródeł energii, takich jak biometan, z istniejącą infrastrukturą.
PSG przygotowała także szczegółowy plan rozwoju na lata 2026–2030, w którym znacząca część środków zostanie przeznaczona na wsparcie sektora biometanowego. Obejmuje on m.in. budowę specjalistycznych stacji pomiarowych oraz nowych odcinków gazociągów, które mają ułatwić przyłączanie kolejnych biometanowni. Równocześnie spółka zabiega o środki zewnętrzne, m.in. z funduszy Unii Europejskiej, Krajowego Planu Odbudowy, programu FENIKS oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Inwestycje w biometan są kapitałochłonne – przyłączenie jednej instalacji wymaga m.in. zakupu sprężarek do sieci wysokiego ciśnienia oraz zaawansowanych układów kondycjonowania gazu, co generuje wielomilionowe koszty dla każdej lokalizacji.
Aby usprawnić proces inwestycyjny, PSG stworzyła strukturę doradców transformacyjnych działających w każdym województwie. Ich zadaniem jest wspieranie inwestorów biometanowych od samego początku – od analizy danych z Mapy Chłonności, przez przygotowanie dokumentacji, aż po podpisanie umów przyłączeniowych. W samym tylko 2025 roku spółka wydała 1010 warunków przyłączenia do swojej sieci. Z tej liczby 12 projektów zakończyło się podpisaniem umów, a kolejne 17 znajduje się na etapie finalizacji.
Najbardziej dynamiczny rozwój obserwowany jest w regionach o wysokiej chłonności sieci, takich jak Wielkopolska i Pomorze. To właśnie tam PSG realizuje inwestycje w gazociągi wysokiego ciśnienia, które mają odblokować przepustowość i umożliwić wtłaczanie większych wolumenów biometanu.
Źródło: Polska Spółka Gazownictwa
