Najnowsze badanie Ekobarometr ujawnia spadek zainteresowania ekologią wśród Polaków, wzrost obojętności i niski poziom wiedzy o zrównoważonym rozwoju, co stawia pod znakiem zapytania tempo transformacji ekologicznej w Polsce.
Polacy odwracają się od ekologii – tak wynika z VII edycji badania Ekobarometr, przeprowadzonego przez SW Research. W 2025 roku zaledwie 21 procent respondentów wskazuje ekologię jako kluczową wartość, a obojętność wobec kwestii środowiskowych staje się dominującą postawą, osiągając 36 procent. Niski poziom edukacji ekologicznej, sceptycyzm wobec wpływu jednostki na środowisko i zmęczenie alarmistycznym przekazem medialnym hamują proekologiczne zaangażowanie, co może zagrozić realizacji celów transformacji ekologicznej.
Spadek znaczenia ekologii
Badanie Ekobarometr pokazuje, że ekologia, ochrona środowiska i zrównoważony rozwój tracą na znaczeniu w hierarchii wartości Polaków. W 2025 roku ekologia jest ważna dla zaledwie 21 procent respondentów (spadek o 9 punktów procentowych w porównaniu z 2023 rokiem), zrównoważony rozwój dla 18 procent (spadek o 2 punkty procentowe), a ochrona środowiska dla 28 procent (spadek o 5 punktów procentowych). W kontekście czynników wpływających na jakość życia ekologia plasuje się dopiero na czwartym miejscu, za zdrowiem, ekonomią i bezpieczeństwem.
Wielu obywateli nie widzi sensu w proekologicznym działaniu, skoro efekty ich starań giną w szumie doniesień o globalnych zanieczyszczeniach, greenwashingu i opóźnieniach legislacyjnych. Niski poziom wiedzy na temat podstawowych pojęć ekologicznych dodatkowo pogłębia dystans między deklaracjami a realnym zaangażowaniem. Jeśli nie odbudujemy zaufania i kompetencji obywateli, transformacja ekologiczna może utknąć w martwym punkcie – komentuje Piotr Zimolzak, szef projektu Ekobarometr, wiceprezes SW Research.
Najliczniejszą grupą w społeczeństwie są obecnie „Eko-Obojętni” (36 procent), którzy nie zwracają uwagi na wpływ swoich zakupów na środowisko i nie są skłonni do wyrzeczeń w imię ochrony klimatu. Aż 35 procent Polaków deklaruje minimalne lub zerowe zaangażowanie w ochronę środowiska.
Niski poziom edukacji ekologicznej
Badanie ujawnia braki w wiedzy na temat podstawowych pojęć ekologicznych. Tylko 40 procent Polaków zna znaczenie terminów takich jak „zero waste” czy „zrównoważony rozwój”, a niespełna połowa (47 procent) potrafi wskazać produkt spożywczy o najniższym śladzie węglowym. Jeszcze gorzej jest z nowymi pojęciami – 37 procent respondentów błędnie definiuje system kaucyjny, a wśród osób w wieku 16–24 lata odsetek ten sięga 57 procent. Trzy czwarte badanych nie zna roku wprowadzenia systemu kaucyjnego w Polsce, a dla 44 procent jego ewentualne opóźnienie jest bez znaczenia.
– Niski poziom edukacji ekologicznej pogłębia obojętność. Bez zrozumienia podstawowych pojęć trudno oczekiwać zaangażowania w proekologiczne działania – podkreśla Zimolzak.
Zielona komunikacja traci na sile
Ekobarometr wskazuje na spadek zainteresowania ekologiczną komunikacją marek. W 2025 roku tylko 36 procent respondentów zauważyło reklamy produktów z elementami ekologicznymi, w porównaniu z 53 procent w 2024 roku. Spadek ten wynika zarówno z mniejszej liczby takich treści w mediach (zaledwie 1 procent publikacji w mediach społecznościowych), jak i rosnącej obojętności konsumentów. Co więcej, 55 procent Polaków nie zwraca uwagi na ekologiczne oznaczenia produktów lub nie widzi problemu w niecertyfikowanych etykietach „eko”.
Po raz pierwszy od pięciu lat zatrzymał się wzrostowy trend w rozumieniu greenwashingu – tylko 32 procent respondentów prawidłowo definiuje to pojęcie (spadek o 3 punkty procentowe). To zwiększa podatność na fałszywą komunikację marek, szczególnie w obliczu niewystarczającej edukacji ekologicznej.
Segregacja odpadów – jedyny jasny punkt
Jednym z nielicznych pozytywnych aspektów jest podejście do segregacji odpadów – 75 procent Polaków deklaruje przestrzeganie zasad segregacji, a 60 procent wyraża potrzebę prostszych materiałów informacyjnych. Jednak nawet w tym obszarze pojawiają się problemy: 34 procent respondentów przyznaje, że często nie wie, do którego pojemnika wrzucić odpady, a 33 procent robi to bez pewności co do poprawności.
Wyzwania dla transformacji ekologicznej
Wzrost obojętności Polaków wobec ekologii to sygnał ostrzegawczy dla transformacji ekologicznej. Przyczyny tego trendu obejmują zmęczenie alarmistycznym przekazem medialnym, brak zaufania do instytucji oraz poczucie bezradności wobec globalnych problemów środowiskowych. Eksperci wskazują, że bez działań na rzecz poprawy edukacji ekologicznej i odbudowy zaufania do regulacji prawnych, Polska może utknąć w martwym punkcie w realizacji celów klimatycznych.
Źródło: SW Research
