Ministerstwo Klimatu i Środowiska (MKiŚ) ostrzega, że montaż rusztów awaryjnych lub przedpalenisk w kotłach na biomasę dofinansowanych z programu Czyste Powietrze skutkuje koniecznością zwrotu dotacji wraz z odsetkami. Od kwietnia 2024 roku do programu kwalifikują się wyłącznie kotły wpisane na Listę Zielonych Urządzeń i Materiałów (ZUM), które nie umożliwiają instalacji takich elementów.
Ministerstwo Klimatu i Środowiska (MKiŚ) wprowadziło zdecydowane regulacje dotyczące kotłów na biomasę dofinansowanych w ramach programu Czyste Powietrze, zakazując stosowania rusztów awaryjnych i przedpalenisk w takich urządzeniach. Jak poinformowano 12 sierpnia 2025 roku, instalacja tych elementów w kotłach, które otrzymały dotację, będzie skutkowała koniecznością zwrotu całej kwoty wsparcia wraz z odsetkami. Decyzja ta wynika z potrzeby zapewnienia, że urządzenia finansowane z programu spełniają najwyższe standardy ekologiczne i nie są wykorzystywane do spalania paliw innych niż biomasa, takich jak węgiel czy odpady, co mogłoby prowadzić do zwiększonej emisji zanieczyszczeń.
MKiŚ podkreśla, że ruszty awaryjne i przedpaleniska umożliwiają spalanie niedozwolonych materiałów, co jest sprzeczne z celami programu Czyste Powietrze, czyli redukcją emisji gazów cieplarnianych i poprawą jakości powietrza.
Zasady programu
Od kwietnia 2024 roku program Czyste Powietrze dopuszcza do dofinansowania wyłącznie kotły na biomasę, które znajdują się na Liście Zielonych Urządzeń i Materiałów (ZUM), prowadzonej przez Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy (IOŚ-PIB). Lista ZUM obejmuje urządzenia spełniające rygorystyczne wymagania ekologiczne, w tym normy emisyjne określone w rozporządzeniu Ecodesign oraz brak konstrukcyjnej możliwości instalacji rusztu awaryjnego lub przedpaleniska, które mogłyby umożliwić spalanie innych paliw niż biomasa.
Dodatkowo, od 29 kwietnia 2025 roku producenci kotłów na biomasę będą zobowiązani do składania oświadczeń, w których potwierdzą, że ich urządzenia nie umożliwiają montażu rusztów awaryjnych ani przedpalenisk. Wymóg ten ma na celu zapewnienie, że wszystkie kotły wprowadzane na rynek w ramach programu Czyste Powietrze są w pełni zgodne z jego zasadami i nie pozwalają na modyfikacje obniżające ich efektywność ekologiczną. Lista ZUM, regularnie aktualizowana, jest narzędziem weryfikacyjnym dla beneficjentów programu, zapewniając im dostęp do urządzeń spełniających najwyższe standardy.
Nadzór i zgłaszanie nieprawidłowości
Ministerstwo Klimatu i Środowiska, we współpracy z Instytutem Ochrony Środowiska – Państwowym Instytutem Badawczym (IOŚ-PIB), wprowadziło mechanizmy nadzoru nad przestrzeganiem zasad programu Czyste Powietrze. Zgłoszenia dotyczące niespełniania wymagań przez kotły na biomasę, w tym obecności rusztów awaryjnych lub przedpalenisk, mogą być kierowane do IOŚ-PIB przez różne podmioty. Należą do nich stowarzyszenia branżowe, producenci i dystrybutorzy urządzeń grzewczych, akredytowane jednostki i laboratoria badawcze, osoby fizyczne oraz organy administracji państwowej.
Proces zgłaszania nieprawidłowości ma na celu szybkie wykrywanie i eliminowanie urządzeń niespełniających wymogów programu. IOŚ-PIB prowadzi weryfikację zgłoszeń, a w przypadku potwierdzenia naruszeń, takie jak instalacja rusztów awaryjnych, może wykluczyć urządzenie z Listy ZUM. Beneficjenci programu, którzy zamontują niedozwolone elementy w swoich kotłach, będą musieli zwrócić otrzymaną dotację wraz z odsetkami, co ma działać jako mechanizm odstraszający przed nieuczciwymi praktykami.
Źródło: MKiŚ / ISBNews
