Ludność Saamów w Finlandii wprowadziła nowy system certyfikacji dla operatorów turystycznych, mający na celu zapewnienie, że turystyka w regionie arktycznym respektuje ich kulturę, tradycje i środowisko naturalne. Inicjatywa, nazwana „Sami Duodji & Culture Certification”, została uruchomiona przez Radę Saamów w Finlandii, aby przeciwdziałać rosnącemu problemowi niewłaściwego wykorzystywania kultury Saamów w celach komercyjnych.
Wraz z rosnącą popularnością turystyki w arktycznej Finlandii, szczególnie w Laponii, pojawiły się obawy dotyczące eksploatacji kultury Saamów. Turyści przybywają, aby doświadczyć unikalnych tradycji, takich jak rękodzieło duodji, pasterstwo reniferów czy opowieści o mitologii saamskich, ale często spotykają się z komercyjnymi produktami i doświadczeniami, które nie mają autentycznego związku z kulturą ludności lokalnej.
– Celem prac certyfikacyjnych jest przede wszystkim wyjaśnienie obecnej sytuacji turystyki, abyśmy mogli lepiej wspierać tych, którzy działają poprawnie i w sposób zrównoważony – powiedział na konferencji Tauno Ljetoff, członek parlamentu Sámi.
Nowy system certyfikacji ma na celu zapewnienie, że operatorzy turystyczni działają zgodnie z zasadami etyki, poszanowania dla środowiska i autentyczności kulturowej. Certyfikat będzie przyznawany firmom, które spełniają określone standardy, takie jak zatrudnianie lokalnych Saamów, promowanie autentycznego rękodzieła duodji oraz minimalizowanie wpływu na środowisko naturalne.
Jak działa certyfikacja?
Proces uzyskania certyfikatu obejmuje rygorystyczną ocenę prowadzoną przez panel ekspertów mniejszości tubylczej, którzy analizują działalność operatorów turystycznych pod kątem zgodności z zasadami kulturowymi i ekologicznymi. Firmy muszą wykazać, że ich oferta turystyczna jest prowadzona we współpracy z lokalnymi społecznościami, a także że przestrzegają zasad zrównoważonego rozwoju.
Certyfikat obejmuje dwa główne obszary:
- Sami Duodji: Promowanie autentycznego rękodzieła, takiego jak tradycyjne ubrania, narzędzia czy biżuteria, wytwarzane przez rzemieślników saamskich zgodnie z tradycyjnymi metodami.
- Kultura Sami: Zapewnienie, że doświadczenia turystyczne, takie jak opowieści, muzyka joik czy pokazy pasterstwa reniferów, są prowadzone przez członków społecznościi odzwierciedlają ich prawdziwe tradycje.
Operatorzy, którzy otrzymają certyfikat, będą mogli używać specjalnego logo „Sami Duodji & Culture Certification” w swoich materiałach promocyjnych, co ma pomóc turystom w identyfikacji autentycznych i etycznych ofert.
– Koordynacja tradycyjnych źródeł utrzymania i turystyki jest ważna i wierzę, że poprzez prace certyfikacyjne możemy stworzyć jeszcze lepsze praktyki – powiedział Ljetoff.
Wyzwania związane z turystyką w Laponii
Turystyka w arktycznej Finlandii dynamicznie się rozwija, przyciągając miliony odwiedzających rocznie, którzy chcą zobaczyć zorzę polarną, doświadczyć sauny w środku zimy czy uczestniczyć w tradycyjnych aktywnościach Saamów. Jednak szybki wzrost liczby turystów wywołał problemy, takie jak nadmierna komercjalizacja kultury, degradacja środowiska naturalnego oraz brak korzyści ekonomicznych dla lokalnych społeczności.
W szczególności krytykowane są firmy, które oferują „pokazy kultury Saamskiej” prowadzone przez osoby niebędące Saamami lub sprzedają produkty oznaczone jako „Sami”, które w rzeczywistości są produkowane masowo poza regionem. Takie praktyki nie tylko wprowadzają turystów w błąd, ale także podważają autentyczność i integralność kultury Saamskiej.
– Nie chcemy, aby nasza kultura była jedynie dekoracją dla turystów – powiedział Petri Mattus, rzemieślnik Sami i członek panelu certyfikującego.
– Chcemy, aby turyści zrozumieli, kim jesteśmy, i wspierali nasze społeczności w sposób, który jest dla nas znaczący – dodaje.
Ochrona środowiska jako kluczowy element
Certyfikacja kładzie również nacisk na zrównoważony rozwój, co jest szczególnie istotne w delikatnym ekosystemie arktycznym. Operatorzy turystyczni muszą wykazać, że ich działalność minimalizuje wpływ na środowisko, np. poprzez ograniczenie emisji, ochronę siedlisk reniferów czy zarządzanie odpadami.
Rada Samów współpracuje z lokalnymi władzami i organizacjami ekologicznymi, aby zapewnić, że certyfikacja uwzględnia najlepsze praktyki w zakresie ochrony środowiska. Firmy, które nie spełniają tych standardów, nie otrzymają certyfikatu, nawet jeśli ich oferta jest zgodna z wymogami kulturowymi.
Źródło: The Barents Observer
