Unia Europejska jest o krok od osiągnięcia celu redukcji emisji CO2 o 55 procent do 2030 roku – wynika z oceny Komisji Europejskiej. Choć Polska, Belgia i Estonia nie złożyły jeszcze zaktualizowanych planów klimatycznych, KE szacuje, że Wspólnota osiągnie 54 procent redukcji, ale w efektywności energetycznej pozostaje luka.
Komisja Europejska (KE) ogłosiła, że Unia Europejska jest na dobrej drodze do realizacji ambitnego celu klimatycznego, zakładającego redukcję emisji gazów cieplarnianych o 55 procent do 2030 roku w porównaniu z 1990 rokiem. Po analizie zaktualizowanych krajowych planów na rzecz energii i klimatu (NECP) od 24 państw członkowskich KE oceniła, że UE może osiągnąć redukcję na poziomie 54 procent. Polska, Belgia i Estonia wciąż nie dostarczyły swoich planów, co skłoniło Komisję do działań w ramach procedury naruszenia prawa UE.
Postępy w redukcji emisji CO2
Zgodnie z unijnym pakietem „Fit for 55”, będącym częścią Europejskiego Zielonego Ładu, UE zobowiązała się do zmniejszenia emisji CO2 o 55 procent do 2030 roku w porównaniu z poziomem z 1990 roku. Ocena NECP, złożonych przez 24 kraje (Słowacja dostarczyła plan w kwietniu 2025 roku, po terminie), wskazuje, że pełne wdrożenie tych planów pozwoli na redukcję emisji o 54 procent.
– To dobra wiadomość. Zmierzamy we właściwym kierunku, a postęp w porównaniu z oceną z 2023 roku jest imponujący – podkreślił komisarz ds. energii Dan Joergensen.
KE uwzględniła w prognozach ogólne cele krajów, które nie złożyły planów, takich jak Polska, Belgia i Estonia. Komisja wezwała te państwa do niezwłocznego dostarczenia dokumentów, ostrzegając, że w marcu 2025 roku wszczęto wobec nich drugi etap procedury naruszenia prawa UE. Chorwacja i Słowacja, które również były opóźnione, nadrobiły zaległości, składając plany odpowiednio w marcu i kwietniu.
Wyzwania w efektywności energetycznej
Mimo sukcesów w redukcji emisji, KE wskazuje na lukę w realizacji celów efektywności energetycznej. UE postawiła sobie za cel zmniejszenie zużycia energii o 11,7 procent do 2030 roku w porównaniu z prognozowanym zużyciem (scenariusz z 2020 roku), co przekłada się na maksymalne zużycie energii pierwotnej na poziomie 992,5 milionów ton ekwiwalentu ropy naftowej (Mtoe) oraz energii końcowej na poziomie 763 Mtoe. Według obecnych planów państwa członkowskie osiągną redukcję zużycia energii o 8,1 procent, co oznacza niedobór 3,6 punktu procentowego.
– Nadal mamy dość znaczną lukę w efektywności energetycznej, choć w porównaniu z 2023 rokiem, gdy plany zakładały redukcję o 5,8 procent, widzimy postęp – zauważył Joergensen. KE podkreśla, że poprawa efektywności energetycznej wymaga większych inwestycji w modernizację budynków, rozwój technologii energooszczędnych i optymalizację procesów przemysłowych.
Krajowe plany
Krajowe plany na rzecz energii i klimatu (NECP) określają, jak państwa członkowskie zamierzają realizować unijne cele klimatyczne, w tym rozwój odnawialnych źródeł energii (OZE), poprawę efektywności energetycznej i redukcję emisji. Pierwsze plany złożono w 2019 roku, ale w związku z ambitniejszym celem „Fit for 55” państwa musiały je zaktualizować. Dokumenty obejmują m.in. inwestycje w OZE (np. morską energetykę wiatrową, jak w przypadku fabryki Windar Polska w Szczecinie), rozwój transportu niskoemisyjnego i modernizację sieci energetycznych.
UE dąży do neutralności klimatycznej do 2050 roku, co oznacza zerowy bilans emisji CO2 dzięki pochłanianiu i składowaniu dwutlenku węgla.
KE nadal nie przedstawiła jednak propozycji celu redukcji emisji na 2040 rok, co budzi dyskusje wśród państw członkowskich i organizacji ekologicznych, które domagają się ambitniejszego podejścia.
Droga do neutralności klimatycznej
Sukcesy UE w realizacji celu na 2030 rok, w tym rozwój OZE (42,5 procent udziału w miksie energetycznym do 2030 roku według dyrektywy RED III) i spadek emisji w sektorach ETS o 35 procent w latach 2005–2023, pokazują, że Wspólnota jest liderem w globalnej transformacji klimatycznej. Jednak opóźnienia w składaniu planów przez Polskę, Belgię i Estonię, a także luka w efektywności energetycznej, wskazują na potrzebę dalszych działań. Polska, mimo braku NECP, inwestuje w projekty takie jak morska energetyka wiatrowa i modernizacja sieci, co może pomóc w osiągnięciu unijnych celów.
– Unia Europejska pokazuje, że ambitne cele klimatyczne są osiągalne, ale wymagają współpracy wszystkich państw członkowskich – podsumował Joergensen. KE zapowiedziała dalsze monitorowanie realizacji planów i wsparcie dla krajów w wypełnianiu luk, szczególnie w zakresie efektywności energetycznej, aby zapewnić sukces Europejskiego Zielonego Ładu.
Źródło: Reuters / Unia Europejska
