Ministrowie UE ostatecznie zatwierdzili program SAFE, oferujący 150 miliardów euro w pożyczkach na obronność. Program, kluczowy dla polskiej prezydencji, wesprze wspólne zakupy uzbrojenia, rozwój przemysłu obronnego i gospodarek, z Polską jako beneficjentem dzięki produktom jak Piorun, Krab czy Borsuk.
27 maja 2025 roku ministrowie ds. europejskich państw UE jednomyślnie, z wyjątkiem wstrzymujących się Węgier, zatwierdzili program Security Action for Europe (SAFE), przewidujący 150 miliardów euro w pożyczkach na obronność – podało źródło w UE. Rozporządzenie, które wejdzie w życie po publikacji w Dzienniku Urzędowym UE w ciągu dni lub tygodni, umożliwi krajom członkowskim finansowanie sprzętu wojskowego i amunicji, wzmacniając unijny przemysł obronny. Minister ds. UE Adam Szłapka nazwał to „dużym sukcesem polskiej prezydencji”, podkreślając priorytet bezpieczeństwa i przełamanie wieloletnich zaniedbań w Europie.
Program SAFE, finansowany przez Komisję Europejską poprzez pożyczki gwarantowane budżetem UE, ma zwiększyć inwestycje w obronność i promować wspólne zakupy uzbrojenia. Projekty muszą być zgłaszane przez co najmniej dwa państwa, choć w pierwszym roku możliwe będzie finansowanie kontraktów zawartych przez jedno państwo, co jest kluczowe dla Polski.
– To dla nas szczególnie ważne na pierwszym etapie – powiedział Szłapka, wskazując na możliwość wykorzystania środków na istniejące kontrakty.
SAFE wspiera rozwój zdolności produkcyjnych firm zbrojeniowych, a także podwykonawców, co Szłapka określił jako „dźwignię dla gospodarki”.
Ponad połowa wartości musi pochodzić z UE
Do 65 procent wartości projektów musi pochodzić od producentów z UE, Ukrainy, Norwegii lub Szwajcarii, a 35 procent może być przeznaczone na komponenty z krajów trzecich, np. USA czy Korei Południowej. Wielka Brytania, po porozumieniu obronnym z UE z 19 maja 2025 roku, może uczestniczyć we wspólnych zakupach, ale pełne włączenie jej komponentów wymaga dodatkowej umowy.
Bardziej restrykcyjne zasady dotyczą zaawansowanych systemów, takich jak obrona powietrzna, drony czy sztuczna inteligencja, gdzie wykonawcy muszą mieć kontrolę nad projektem produktu. Amunicja podlega mniej rygorystycznym wymogom. Program, będący częścią planu ReArm Europe, odpowiada na wyzwania geopolityczne, w tym zmniejszenie zależności od USA i zagrożenie ze strony Rosji.
Źródło: PAP
