Unia Europejska i Uzbekistan podpisały Rozszerzoną Umowę o Partnerstwie i Współpracy, która tworzy solidne ramy prawne dla pogłębienia relacji politycznych, handlowych i bezpieczeństwa oraz wspiera transformację cyfrową i zieloną w Azji Środkowej.

• Umowa wzmacnia dialog polityczny i współpracę w zakresie handlu, inwestycji, edukacji, innowacji, ochrony środowiska oraz praworządności i praw człowieka.
• Porozumienie obejmuje również politykę zagraniczną i bezpieczeństwo, w tym zapobieganie konfliktom, zarządzanie kryzysowe, cyberbezpieczeństwo i kontrolę zbrojeń.
• Nowa współpraca otwiera możliwości w obszarze surowców krytycznych, niezbędnych dla zielonej i cyfrowej transformacji, oraz wspiera rozwój infrastruktury i łączność regionalną, m.in. poprzez inicjatywę Global Gateway i Transkaspijski Korytarz Transportowy.
• UE jest trzecim co do wielkości partnerem handlowym Uzbekistanu i drugim co do wielkości kierunkiem eksportu, odpowiadając za ponad 10 proc. obrotów handlowych kraju w 2024 r.
• Uzbekistan zobowiązał się do kontynuacji negocjacji w celu przystąpienia do Światowej Organizacji Handlu (WTO) podczas 14. Konferencji Ministerialnej WTO w 2026 r.

Unia Europejska i Uzbekistan podpisały Rozszerzoną Umowę o Partnerstwie i Współpracy (Enhanced Partnership and Cooperation Agreement, EPCA), która stanowi istotny krok w pogłębianiu stosunków dwustronnych. Porozumienie tworzy nową ramę prawną dla współpracy w szerokim zakresie obszarów, w tym handlu i inwestycji, zrównoważonego rozwoju, łączności, własności intelektualnej, badań i innowacji, edukacji, ochrony środowiska i przeciwdziałania zmianom klimatu.

Umowa przewiduje również działania w zakresie praworządności, ochrony praw człowieka i wspierania społeczeństwa obywatelskiego, tworząc mechanizmy dialogu politycznego i wymiany doświadczeń w tych dziedzinach. Porozumienie kładzie nacisk na współpracę w polityce zagranicznej i bezpieczeństwie, obejmując zagadnienia takie jak zapobieganie konfliktom, zarządzanie kryzysowe, cyberbezpieczeństwo oraz kontrolę zbrojeń.

Podpisanie EPCA sygnalizuje wzrost strategicznego znaczenia Uzbekistanu dla UE, zarówno pod względem gospodarczym, jak i politycznym. Umowa ma na celu zwiększenie przepływu inwestycji, wsparcie innowacji i wymiany technologicznej oraz stworzenie bardziej przewidywalnego środowiska regulacyjnego dla przedsiębiorstw z obu stron. Wzmacnia też pozycję UE w Azji Środkowej, pozwalając lepiej koordynować politykę regionalną i działania w obszarze bezpieczeństwa, przy jednoczesnym promowaniu standardów demokratycznych i zrównoważonego rozwoju w Uzbekistanie.

Rozszerzona Umowa o Partnerstwie i Współpracy otwiera drogę do pogłębionego dialogu strategicznego, zwiększenia wymiany handlowej i inwestycyjnej, a także rozwoju wspólnych inicjatyw w zakresie energii, transportu, cyfryzacji i edukacji. W praktyce oznacza to m.in. ułatwienia dla eksporterów i inwestorów, lepszą ochronę własności intelektualnej, wspólne projekty badawcze oraz wsparcie dla transformacji energetycznej i ekologicznej w Uzbekistanie zgodnie z europejskimi standardami.

Surowce na pierwszym planie

Rozszerzona Umowa o Partnerstwie i Współpracy z UE otwiera nowe możliwości w strategicznych obszarach, w tym w dostępie i współpracy w zakresie surowców o krytycznym znaczeniu dla transformacji zielonej i cyfrowej. Porozumienie wspiera także wzmocnioną łączność regionalną, m.in. poprzez inicjatywę Global Gateway oraz Transkaspijski Korytarz Transportowy (tzw. Korytarz Środkowy), co ma ułatwić przepływ towarów, energii i usług w Azji Środkowej i międzykontynentalne powiązania handlowe.

UE jest obecnie trzecim co do wielkości partnerem handlowym Uzbekistanu, odpowiadając w 2024 roku za 10,4 proc. obrotów handlowych tego kraju, a jednocześnie drugim co do wielkości kierunkiem eksportu (7,2 proc.). Umowa sygnalizuje również wsparcie Uzbekistanu w negocjacjach zmierzających do członkostwa w Światowej Organizacji Handlu (WTO), z celem przystąpienia na 14. Konferencji Ministerialnej WTO w 2026 roku.

Uzbekistan, położony w sercu Azji Środkowej, jest krajem o największej populacji w regionie po Rosji spośród państw powstałych po rozpadzie ZSRR. W 2025 roku liczba jego mieszkańców przekroczyła 38 milionów, co czyni go kluczowym partnerem gospodarczym i strategicznym dla UE w regionie. Porozumienie z Unią ma na celu nie tylko rozwój handlu i inwestycji, ale też wspieranie modernizacji gospodarki, w tym cyfryzacji, zrównoważonego rozwoju oraz bezpieczeństwa energetycznego.

Źródło: PAP