Od października 2025 roku w Polsce ruszy system kaucyjny, który obejmie plastikowe butelki, puszki aluminiowe oraz opakowania szklane, w tym te po suplementach diety sprzedawanych w aptekach – poinformowało Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Celem systemu jest zwiększenie poziomu recyklingu i ograniczenie zaśmiecania środowiska. Jednak środowisko farmaceutyczne wyraża obawy dotyczące obowiązku przyjmowania zużytych opakowań w aptekach, wskazując na brak miejsca, zagrożenia higieniczne oraz kolizję z misją placówek ochrony zdrowia.

System kaucyjny w Polsce zostanie uruchomiony w październiku 2025 roku, zgodnie z zapowiedziami Ministerstwa Klimatu i Środowiska. Jego głównym celem jest zwiększenie poziomu recyklingu opakowań jednorazowego użytku, takich jak plastikowe butelki (PET), puszki aluminiowe oraz opakowania szklane, a także ograniczenie zaśmiecania środowiska naturalnego. System kaucyjny obejmie również opakowania po suplementach diety w płynie, sprzedawanych w aptekach w butelkach PET, puszkach aluminiowych i szkle, a to stanowi nowość w porównaniu z wcześniejszymi projektami.

Konsumenci będą płacić kaucję przy zakupie produktów w objętych systemem opakowaniach, którą będą mogli odzyskać po zwróceniu pustych butelek, puszek lub słoików do wyznaczonych punktów zbiórki. Inicjatywa ta wpisuje się w unijną dyrektywę dotyczącą gospodarki obiegu zamkniętego i ma przyczynić się do osiągnięcia celów recyklingu, takich jak odzysk 77% plastikowych butelek do 2025 roku i 90% do 2029 roku.

Kontrowersje wśród farmaceutów

Środowisko farmaceutyczne wyraża poważne obawy w związku z planowanym włączeniem aptek do systemu kaucyjnego jako punktów zobowiązanych do przyjmowania zużytych opakowań. Zgodnie z projektem ustawy, apteki sprzedające suplementy diety w opakowaniach PET, puszkach aluminiowych lub szkle mogą zostać zobligowane do odbierania pustych butelek i innych opakowań od klientów, co budzi sprzeciw wśród farmaceutów.

Główne obawy dotyczą braku miejsca w aptekach na przechowywanie zużytych opakowań, co jest szczególnie problematyczne w małych placówkach, gdzie przestrzeń jest ograniczona. Farmaceuci wskazują również na zagrożenia higieniczne i bezpieczeństwa, wynikające z przyjmowania i magazynowania potencjalnie zabrudzonych opakowań w miejscach, które powinny spełniać rygorystyczne standardy sanitarne.

Stanowisko środowiska

Farmaceuci nie sprzeciwiają się samej idei systemu kaucyjnego ani celom ekologicznym, które przyświecają tej inicjatywie. Podkreślają jednak, że system musi zostać dostosowany do specyfiki branży medycznej, aby nie obciążać aptek dodatkowymi obowiązkami, które mogą zakłócić ich podstawową działalność.

Środowisko aptekarskie wskazuje, że kluczowym problemem jest brak jasnych zasad dotyczących udziału aptek w systemie kaucyjnym. Farmaceuci apelują o precyzyjne określenie, które placówki będą zobowiązane do przyjmowania opakowań, oraz o zapewnienie odpowiedniego wsparcia logistycznego i finansowego. Proponują również, aby zwracanie opakowań po suplementach diety było możliwe w innych punktach zbiórki, takich jak sklepy czy dedykowane automaty kaucyjne, co odciążyłoby apteki i pozwoliło im skupić się na podstawowej działalności.

Potrzeba doprecyzowania przepisów

Sukces systemu kaucyjnego w Polsce będzie zależał od precyzyjnego określenia zasad jego funkcjonowania, szczególnie w odniesieniu do placówek takich jak apteki. Kluczowe elementy, które wymagają dopracowania, obejmują jasne kryteria określające, które podmioty będą zobowiązane do przyjmowania zużytych opakowań, oraz ustalenie minimalnych wymogów sanitarnych i logistycznych dla takich punktów. Bez tych regulacji istnieje ryzyko, że system kaucyjny napotka trudności organizacyjne i spotka się z oporem ze strony przedsiębiorców.

Równie istotna jest kampania informacyjna skierowana zarówno do społeczeństwa, jak i przedsiębiorców. Ministerstwo Klimatu i Środowiska zapowiedziało, że w nadchodzących miesiącach przeprowadzi szeroko zakrojone działania edukacyjne, które wyjaśnią zasady funkcjonowania systemu kaucyjnego, w tym sposób zwrotu opakowań i odzyskiwania kaucji.

Źródło: MKiŚ / ISB News