Wbrew powszechnej opinii, że pokolenie Z i Millenialsi są liderami zmian na rzecz klimatu, badania przeprowadzone w 2025 roku przez Akademię Leona Koźmińskiego i Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego rzucają nowe światło na proekologiczne postawy Polaków. Najbardziej ekologiczną grupą okazują się Baby Boomersi (60+), którzy konsekwentnie segregują śmieci, oszczędzają wodę i energię oraz rezygnują z plastiku i nadmiernej konsumpcji.
W mediach społecznościowych, kampaniach reklamowych i debacie publicznej pokolenia Z (urodzeni w latach 1995–2012) i Millenialsi (1980–1994) są przedstawiani jako liderzy zmian klimatycznych. Protesty klimatyczne, hasła takie jak #FridaysForFuture czy popularność influencerów promujących zero waste zdają się potwierdzać, że młodzi są awangardą ekologii. Jednak badania przeprowadzone w 2025 roku przez naukowców z Akademii Leona Koźmińskiego i Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego (SGGW) obalają ten mit, wskazując, że najbardziej proekologiczne postawy prezentują Baby Boomersi, czyli osoby powyżej 60. roku życia (urodzone w latach 1946–1964).
Wyniki badań zaskakują, ponieważ narracja medialna koncentruje się na zaangażowaniu młodych, pomijając codzienne nawyki starszych pokoleń. Boomersi, wychowani w czasach większej skromności i ograniczeń, okazują się bardziej konsekwentni w praktykach takich jak segregacja odpadów, oszczędzanie zasobów czy unikanie plastiku. Tymczasem młodzi, mimo głośnych deklaracji, często ulegają presji konsumpcjonizmu i wygody, co prowadzi do rozbieżności między ich słowami a czynami.
Kto prowadzi badania?
Badania zostały przeprowadzone przez zespół naukowców z dwóch renomowanych uczelni: Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie i Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Projektem kierowali dr Marta Makowska, specjalizująca się w analizach zachowań konsumenckich, dr Rafał Boguszewski, ekspert w dziedzinie socjologii i badań społecznych, oraz dr Arleta Hrehorowicz, zajmująca się zrównoważonym rozwojem i polityką środowiskową.
Zespół skupił się na analizie nawyków ekologicznych Polaków w różnych grupach wiekowych, aby zweryfikować, które pokolenie rzeczywiście wykazuje najbardziej proekologiczne postawy. Ich praca opiera się na wieloletnim doświadczeniu w badaniach interdyscyplinarnych, łączących socjologię, ekonomię i nauki o środowisku. Współpraca między ALK a SGGW pozwoliła na stworzenie kompleksowej metodologii, uwzględniającej zarówno codzienne nawyki, jak i głębsze motywacje konsumenckie.
Wyniki badań
Najbardziej zaskakującym wynikiem badania jest fakt, że Baby Boomersi (60+) osiągnęli najwyższy wskaźnik proekologicznych zachowań, uzyskując średni wynik 82/100 na skali SPEZ, w porównaniu do 68/100 dla Generacji X, 65/100 dla Millenialsów i 62/100 dla Generacji Z. Seniorzy wyróżniają się w kilku kluczowych obszarach: 92% z nich regularnie segreguje śmieci (vs 78% Zetek), 85% używa toreb wielorazowych (vs 60% Millenialsów), a 79% świadomie ogranicza zużycie wody i energii (vs 55% Zetek).
Boomersi rzadziej kupują mięso (tylko 45% spożywa je codziennie, w porównaniu do 68% Zetek) i ograniczają zakupy odzieży, co zmniejsza ich ślad węglowy. Co więcej, 70% seniorów unika plastiku jednorazowego użytku, podczas gdy wśród Zetek odsetek ten wynosi 58%. Seniorzy rzadziej korzystają z samochodów na rzecz komunikacji miejskiej lub pieszych spacerów – 65% Boomersów deklaruje regularne korzystanie z transportu publicznego, w porównaniu do 40% Generacji Z.
Wyniki te obalają stereotyp, że młodzi są bardziej ekologiczni. Jak zauważa dr Makowska, „seniorzy, wychowani w czasach większej oszczędności, naturalnie stosują proekologiczne nawyki, które młodzi dopiero próbują wdrożyć”. Badanie wskazuje, że Boomersi działają z przyzwyczajenia, a nie z presji społecznej czy mody.
Priorytety zakupowe
Badanie ujawniło wyraźne różnice w priorytetach zakupowych między pokoleniami. Dla 78% Baby Boomersów kluczowa jest jakość produktu, podczas gdy wśród młodszych pokoleń odsetek ten wynosi tylko 65%. Cena jest priorytetem dla 76% Generacji Z i Millenialsów, ale tylko dla 52% seniorów, którzy częściej kierują się trwałością i użytecznością niż chwilowymi oszczędnościami.
Skład produktu, w tym brak szkodliwych substancji czy niski wpływ na środowisko, jest istotny dla 48% Boomersów, w porównaniu do 41–44% młodszych pokoleń. Kraj pochodzenia produktu ma znaczenie dla co czwartej osoby powyżej 60. roku życia, podczas gdy wśród Zetek tylko co ósma osoba zwraca na to uwagę. Certyfikaty ekologiczne, takie jak Fair Trade czy EU Ecolabel, są brane pod uwagę przez 62% seniorów, ale tylko przez 45% Generacji Z.
Te różnice wynikają z doświadczeń życiowych. Seniorzy, pamiętający czasy niedoborów, cenią trwałość i lokalność, co przekłada się na bardziej zrównoważone wybory. Młodzi, bardziej podatni na trendy i promocje, często wybierają tańsze, ale mniej ekologiczne produkty.
Kto patrzy na innych?
Jednym z kluczowych wniosków badania jest różnica w podejściu do wpływu społecznego na decyzje konsumenckie. Generacja Z i Millenialsi częściej kierują się opiniami innych – 68% Zetek i 62% Millenialsów przyznaje, że ich wybory zakupowe są kształtowane przez media społecznościowe, influencerów lub presję rówieśniczą. W efekcie młodzi często wybierają produkty „eko” dla wizerunku, a nie z rzeczywistej troski o środowisko.
Z kolei Baby Boomersi podejmują decyzje bardziej świadomie i indywidualnie. Tylko 28% seniorów deklaruje, że opinie innych wpływają na ich zakupy, a aż 85% twierdzi, że kieruje się własnym doświadczeniem i wiedzą. Jak zauważa dr Boguszewski, „seniorzy rzadziej ulegają modom, co paradoksalnie czyni ich wybory bardziej spójne z zasadami zrównoważonego rozwoju”.
Ta różnica wskazuje na głębszy problem: młodzi, choć bardziej świadomi zmian klimatycznych, często traktują ekologię jako element tożsamości społecznej, a nie praktyczny styl życia. Seniorzy, mniej aktywni w mediach społecznościowych, działają pragmatycznie, co przynosi realne korzyści środowisku.
