Sierpień 2025 roku przyniósł Hiszpanii najgorszy sezon pożarowy od trzech dekad, z ogniem pochłaniającym ponad 400 tys. hektarów, głównie w Kastylii i León, Galicji oraz Estremadurze, zmuszając do ewakuacji dziesiątki tysięcy osób i powodując śmierć czterech osób. W odpowiedzi premier Pedro Sánchez zaproponował narodowy pakt klimatyczny, obejmujący utworzenie państwowej agencji ds. ochrony ludności, sieci schronisk klimatycznych oraz współpracę z Francją i Portugalią, które również zmagają się z pożarami.
Sierpień 2025 roku zapisał się w historii Hiszpanii jako najtragiczniejszy pod względem pożarów od 30 lat. Ogień strawił ponad 400 tys. hektarów, głównie w Kastylii i León, Galicji oraz Estremadurze, zmuszając do ewakuacji 24 miejscowości i ponad 1400 osób. Cztery ofiary śmiertelne, w tym strażak, oraz zniszczenie infrastruktury, w tym zawieszenie kolei dużych prędkości Madryt–Galicja, uwypukliły skalę kryzysu. Premier Pedro Sánchez, przerywając urlop, odwiedził dotknięte regiony, ogłaszając propozycję narodowego paktu klimatycznego, który ma przygotować Hiszpanię na skutki zmian klimatycznych.
Pakt zakłada utworzenie państwowej agencji ds. ochrony ludności i sytuacji kryzysowych, która scentralizuje walkę z katastrofami, oraz krajowej sieci schronisk klimatycznych, chroniących obywateli przed ekstremalnymi temperaturami. Sánchez zapowiedział także współpracę z Francją i Portugalią, które zmagają się z pożarami o podobnej skali (600 tys. hektarów spalonych w obu krajach), oraz zwrócił się o wsparcie do UE w ramach Funduszu Odbudowy po Katastrofach Naturalnych. Plan, choć ambitny, budzi kontrowersje: opozycyjna Partia Ludowa (PP) zarzuca rządowi brak przygotowania, a skrajnie prawicowa Vox wykorzystuje kryzys do krytyki polityki ekologicznej.
Założenia paktu klimatycznego
Narodowy pakt klimatyczny, zaproponowany przez premiera Pedro Sáncheza 17 sierpnia 2025 roku w Ourense, ma przygotować Hiszpanię na nasilające się skutki zmian klimatycznych. Pierwszym filarem jest utworzenie państwowej agencji ds. ochrony ludności i sytuacji kryzysowych, która scentralizuje koordynację działań w przypadku pożarów, powodzi czy fal upałów. Agencja ma usprawnić współpracę między 17 wspólnotami autonomicznymi, odpowiedzialnymi za gaszenie pożarów, a władzami centralnymi, eliminując obecne problemy z koordynacją. Sánchez zapowiedział, że agencja będzie dysponować budżetem na zakup nowoczesnego sprzętu gaśniczego, w tym samolotów i dronów.
Drugim elementem jest krajowa sieć schronisk klimatycznych – miejsc zapewniających ochronę przed ekstremalnymi temperaturami i innymi skutkami zmian klimatycznych. Schroniska, planowane w miastach i na obszarach wiejskich, mają oferować dostęp do wody, chłodzenia i pomocy medycznej podczas fal upałów. Inspiracją jest model portugalski, gdzie w 2025 roku uruchomiono 50 takich placówek. Sánchez podkreślił, że sieć ma chronić najbardziej narażone grupy, jak osoby starsze, oraz wspierać ewakuowanych, których w sierpniu było ponad 1400.
Trzecim filarem jest współpraca międzynarodowa, szczególnie z Francją i Portugalią, które w 2025 roku straciły odpowiednio 100 tys. i 216 tys. hektarów w pożarach. Wspólny plan zakłada wymianę danych meteorologicznych, wspólne ćwiczenia służb ratunkowych oraz utworzenie regionalnej floty gaśniczej w ramach Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności. Hiszpania otrzymała już wsparcie od Francji, Włoch, Niemiec, Słowacji i Holandii, co pokazuje skuteczność mechanizmu rescEU, obejmującego 32 samoloty i 556 strażaków w 2024 roku. Sánchez zwrócił się do KE o dodatkowe środki na transformację ekologiczną i odbudowę.
Czwarty element to zaangażowanie polityczne. Sánchez wezwał wszystkie partie, w tym opozycyjną PP, do podpisania ponadpartyjnego porozumienia, które ma „ignorować spory ideologiczne i opierać się na dowodach naukowych”. Pakt ma wyznaczyć cele redukcji emisji do 2030 roku (55% zgodnie z unijną dyrektywą) oraz przyspieszyć przejście na OZE, które do 2030 roku mają stanowić 74% energii w Hiszpanii. Sánchez podkreślił, że bez jedności politycznej kraj nie sprosta przyspieszającym kryzysom klimatycznym.
